[<Du. Wartgelder], huurtroepen in de 16e en 17e eeuw, die men in dienst nam ook wanneer niet tot directe actie behoefde te worden overgegaan.
In de Noordelijke Nederlanden waren het vooral troepen die stedelijke overheden wierven om. naast schutterij of garnizoen, de orde te handhaven. Bij de Scherpe Resolutie (1617) machtigden de Staten van Holland de steden waardgelders in dienst te nemen, hetgeen op zichzelf een normale maatregel was, maar op dat moment indruiste tegen de inzichten van stadhouder prins Maurïts (→ Twaalfjarig Bestand), die de waardgelden; afdankte.Litt. J.A.Wijnne, De waardgelders (in: Gesch. van het Vaderland. 4e dr. 1874).
