benaming van een tweetal Ned. bestuurscolleges uit de eerste periode van de Tachtigjarige Oorlog:
1. dagelijks bestuur (met beperkte macht) voor het gewest Holland. 1575 ingesteld; stond stadhouder Willem van Oranje bij. 1575 afgeschaft en vervangen door de Gecommitteerde Raden (→ Gedeputeerde Staten);
2. een door de Staten-Generaal 1581 aangewezen college, dat naast → Frans van Anjou met het voeren van de regering belast was. Daarnaast werd 1582 een ‘Landraad beoosten Maze’ ingesteld. 1584 beide opgeheven. Hun functie werd overgenomen door de toen opgerichte → Raad van State onder prins Maurits;
3. in het vm. Ned.-Indië een rechtbank bestaande uit inlandse rechters onder voorzitterschap van een Europees ambtenaar, die in eerste aanleg recht sprak over de inheemsen.
Litt. Fruin-Colenbrander. Gesch. der staatsinstellingen in Nederland (2e dr. 1922).
