Henegouws adellijk geslacht met het stamslot te Avesnes bij Maubeuge. dat grafelijke waardigheid verkreeg in Henegouwen, Holland en Zeeland.
Bouchard van Avesnes, “ca. 1170. ✝ 1244, zoon van Jacob. Hij werd opgeleid voor de geestelijke stand en lot subdiaken gewijd. Nochtans huwde hij in 1212 Margaretha van Konstantinopel (Zwarte Griet), tweede dochter van Boudewijn van Vlaanderen, bij wie hij drie kinderen kreeg nadat zijn huwelijk door de paus Innocentius m in 1215 ongeldig was verklaard. In 1219 viel hij in handen van zijn schoonzuster Johanna van Konstantinopel. regerende gravin in Vlaanderen en Henegouwen, die hem verplichtte dispensatie voor zijn huwelijk te Rome te gaan vragen. Tijdens zijn afwezigheid hertrouwde zijn vrouw in 1223, met Willem van Dampierre. Uit dit huwelijk werden ook verscheidene kinderen geboren, wat later aanleiding gaf tot de beruchte strijd tussen de Avesnes en de Dampierres om de troonopvolging in Vlaanderen en Henegouwen.
Gwijde van Avesnes, → Gwijde van Henegouwen.
Jacob (Jacques) Avesnes. heer van Avesnes en Conde, ✝ (gesn.) 7.9.1191 bij Arsoef (Palestina). Speelde een belangrijke rol in de derde Kruistocht.
Jan I van Avesnes, (1246—57). *apr. 1218 Houffalize. ✝ 24.12.1257 Valencijn; zoon van Bouchard van Avesnes en Margaretha van Konstantinopel. Daar hij door de pausen tot bastaard werd verklaard, werd hij aanvankelijk van de troonsopvolging in Vlaanderen en Henegouwen uitgesloten. Na de strijd met zijn moeder en zijn halfbroeders, de Dampierres. ontving hij 1246 door een scheidsrechterlijke uitspraak van Ldewijk IX recht van opvolging in het graafschap Henegouwen, maar bleef met
steun van zijn zwager Willem II van Holland, Rooms-koning. ook aanspraak op Vlaanderen maken tot de uitspraak van 1246 in 1256 werd bevestigd (Dit de Péronne). Kort daarop stierf hij.
Jan II van Avesnes, → Jan II,. graaf van Holland.
Litt.: Ch.Duvivier, La querelle des d'Avesnes et des Dampierres (2 dln. 1894): I.H.Gosses. De vorming van het graafschap Holland (1915); Th.Luykx. Johanna van Konstantinopel (1946); Th.Luykx, Het grafelijk geslacht Dampierre en zijn strijd tegen Filips de Schone (1952).
