graaf van Vlaanderen (1168—91), en Vermandois, *1136, tl.6.1191 Akko; zoon van → Diederik van de Elzas. Verwierf na de dood van zijn eerste vrouw Elisabeth van Vermandois (1182) haar Franse bezittingen, waardoor zijn gebied grensde aan het Franse kroondomein; liet te Gent het Gravensteen bouwen (1180).
Als voogd van de jonge Franse koning, Filips n August, liet hij deze huwen met zijn nicht. Isabella van Henegouwen, aan wie hij Artesië als bruidschat schonk; werd echter weldra bedreigd door de Franse koning. aan wie hij de bezittingen van zijn overleden vrouw en Artesië definitief moest afstaan. Zijn 2e huwelijk met → Mathildis van Portugal (1184) bleef ook kinderloos, zodat hij zijn erfrechten overliet aan zijn schoonbroeder. → Boudewijn v van Henegouwen. Overleed aan de pest te Akko, tijdens de derde kruistocht. In Vlaanderen vestigde hij zijn macht door het aanstellen van baljuws.Litt.: J.Johnen, Philipp von Elzas. Graf von Flandern (in: BCRH. 1910); H.Nowé, Les baillis comtaux de Flandre (1929); H.van Werveke, Een Vlaamse graaf van Europees formaat. Filips van de Elzas (1976).
