Germanismen in het Nederlands

Dr. S. Theissen (1978)

Gepubliceerd op 11-06-2020

Hoogdruk

betekenis & definitie

Hoogdruk wordt in 2 betekenissen gebruikt:
a.als drukkersterm: ‘druk met reliëfletters’;
b.bij het stoomwezen, ‘hoge druk’, vooral in samenstellingen, zoals in hoogdrukleiding, -machine.
Behalve de Centrale Taalcommissie voor de Techniek (CTT), die ter vervanging van hoogdruk ‘hoogtedruk’ voorstelde (trouwens zonder succes), beschouwt iedereen betekenis a als correct Nederlands.
Betekenis b daarentegen wordt niet algemeen aanvaard: vooral Van Dale en Koenen keuren ze af als een germanisme (D. ‘Hochdruck’). Verschueren, Van Gelderen en Jansonius maken er echter geen bezwaar tegen. Nochtans is betekenis b niet zeer gebruikelijk.
In het Duits heeft ‘Hochdruck’ ook nog de meteorologische betekenis van ‘hoge druk, hogedruk’. In deze zin wordt het Nederlandse hoogdruk nooit gebruikt.
Als een woord in één betekenis goedgekeurd en in een andere (germanistische) betekenis afgekeurd wordt, bestaat er altijd de mogelijkheid dat het germanisme gesteund wordt door de Nederlandse betekenis, vooral als het woord in de germanistische betekenis vaker voorkomt. Hier is dit niet waar geworden: ondanks de goedkeuring van sommige woordenboeken is hoogdruk er niet in geslaagd ‘hoge druk’ of ‘hogedruk’ te verdringen.