In de loop van de jaren ’60 is Friesland geconfronteerd met linkse, veelal antimilitairistische en min of meer socialistisch-internationalistische actiegroepen. Het kwam daarbij zeker niet achteraan bij het Westen.
Alleen waren de acties en actiegroepen hier duidelijk minder massaal. Er zijn twee fasen te onderscheiden:a.het protest tegen de kernbewapening. De eerste anti-kernbom (of ban-de-bom-)demonstratie in Nederland vond plaats op zaterdag 24 december 1960 in Leeuwarden. De betoging was georganiseerd door de Onafhankelijke Vredesliga en leidde naar de vliegbasis. Met ingang van 1 januari 1961 begonnen de anti-bom-optochten (jaarlijks) in Amsterdam.
In de jaren die volgden deden voortdurend groepen Friezen mee aan de ban-de-bom-tochten met Pasen in Amsterdam, onder andere Fedde Schurer, die op 16 maart 1963 in Amsterdam deelnam aan een door burgemeester Van Hall verboden demonstratie tegen de kernbewapening. Aan het eind van de jaren ’60 vond nog een heropleving van de ban-de-bom-actie plaats in het zogenaamde Direkte Aktie Komité, dat op 15 augustus 1969 zonder toestemming pamfletten verspreidde op de vliegbasis Leeuwarden, waar de Koninklijke Luchtmacht een Open Dag hield. De marechaussee trad daarbij tegen de betogers op. Later nog voerde het Komité actie tegen de plannen om in het Kuinderbos een militair oefenterrein aan te leggen.
b.het Vietnamprotest. Het protest tegen de Amerikaanse oorlogvoering kwam in Friesland op gang met de Vietnam-Teach-In in de Harmonie in Leeuwarden op 7 februari 1966. Op 12 augustus 1966 werd een Vietnammars gehouden van Leeuwarden naar Drachten waaraan een honderd mensen deelnamen. Kleinere betogingen vonden vervolgens plaats in L’w., van Oosterwolde naar Assen, in Drachten, Heerenveen, Sneek. Eind 1969 en begin 1970 vonden weer Vietnambetogingen in L’w. plaats. Op 6 januari 1973 werd in L’w. de
grootste vredesdemonstratie gehouden, die deze stad ooit meemaakte. Aan de Vietnambetoging, die toen werd gehouden namen 3000-4000 mensen deel. Verder hebben er in de periode na 1965 betogingen in Friesland plaatsgevonden tegen de uitmoording van de Indianen in Brazilië, en tegen het kolonelsbewind in Griekenland.
Een geheel eigen plaats nemen sedert het einde der jaren ’60 de veelal plaatselijke actiegroepen in, die zich teweer stellen tegen ingrepen die stads- of landschapsverval veroorzaken. Veelal zelfstandig opererend hebben bijv. de Marre Aksje Groep (Wonseradeel), Aksje Groep Trijegea (Doniawerstal), Het Kloppend Hart (L’w.), Wijkcomité (Huizum) en Stichting Oud-Huizum, actiecomité Lemster Tweeling (afbraak huisjes voor de N.H. kerk), Bergumer Meer Centrale, Rondweg Sneek, zich met vaak weinig direct resultaat ingezet.
Zie ook: Axies, Elektriciteitscentrale, Fredesfreonen, Lauwerszee, Marre Aksje Groep, Provo, W.K.F.
