Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 21-10-2021

Atlantische oceaan

betekenis & definitie

heet dat gedeelte van de Wereldzee, dat zich tusschen de Oude Wereld ten 0. en de Nieuwe Wereld ten W. uitstrekt van de noordelijke tot de zuidelijke IJszee, en eene oppervlakte beslaat van ongeveer 1,635,000 vierk. mijlen, zijnde omstreeks de helft van de oppervlakte van den Grooten Oceaan. Het bekken van den Atl.

Oceaan kenmerkt zich door de in het oog loopende paralleliteit van zijne oostelijke en westelijke inhammen en uithoeken. Op drie punten naderen de beiderzijdsche kusten elkander tot op minder dan 600 zeemijlen afstands, namelijk : tusschen Noorwegen en de oostkust van Groenland, tusschen het noordwestelijke voorgebergte van Ierland en de kust van Labrador, tusschen Afrika en Brazilië. Van de door den Atl. Oceaan besproeide kust-uitgestrektheid komen 3600 mijlen op Europa, 1460 op Afrika, 5120 op Amerika en 650 op Azië. Sedert de ontdekking van Amerika, en sedert men den zeeweg om den zuidhoek van Afrika gevonden heeft, is de Atl. Oceaan de groote waterweg geworden voor de beschaafde volken van Europa, en wordt tegenwoordig doorkliefd door talrijke stoomvaartlinién. Verschillende lucht- en waterstroomenvwijzen de scheepvaart haren koers aan; de voornaamste stroomingen zijn : de zuid-atlantische strooming, van de Kaap de Goede Hoop langs de afrikaansche kust tot den Steenboks-keerkring; de evennachtslijns-strooming, van de Congo-kust in oostwestelijke rigting dwars over den oceaan : deze strooming splitst zich aan de amerikaansche kust in twee helften, de eene langs de brazil. kust naar het zuiden, de andere langs de kust van Guiana naar de Antillen. De Gulfstream (d. i. Golfstroom) is eene rivier van warm, snelstroomend water, die zich in diagonale rigting meer en meer van de kust van Noord-Amerika verwijdert, en van den 41 sten graad noorderbreedte af zich naar het oosten wendt. De diepte van den Atl. Oceaan is zeer verschillend : het geringst is die in de streek der Saragossa-zee; de grootste diepte (14,556 vt.) werd 230 mijlen zuidwestelijk van St. Helena gepeild. De voornaamste binnen- zeeën zijn : de Mexicaansch-caraibischeZee, de Mlddellandsche Zee, en de Noordzee met de Oostzee.