Herpes zoster, is een herpesachtige aandoening (d.w.z. een aandoening, waarbij zich groepen van blaasjes op de huid vertoonen), optredende in het verloop van een gevoelszenuw. Oorspronkelijk werd de naam alleen toegepast als de aandoening optrad aan den romp, waarbij inderdaad van een gordelachtig voorkomen sprake is, daar de uitbreiding het verloop van een tusschenribszenuw volgt.
G. treedt meestal éénzijdig op; naar de plaats van voorkomen wordt onderscheiden:Zoster capillitii (op het hoofd, in het gebied van takken van drielingszenuw en achterhoofdszenuw), Z. faciei (op wang en neus), Z. nuchae (in den nek), Z. braebialis (op den arm), Z. dorso-pectoralis (borst en rug, gebied van 3e tot 7e borstzenuw), Z. dorso-abdominalis (rug en buik, 2 laatste rugzenuwen en le lendezenuw), Z. femoralis (op de dij), enz. G. is bijna altijd vergezeld van zenuwpijnen, die zeer heftig kunnen zijn, dikwijls aan het uitbreken der blaasjes voorafgaan, en veel langer kunnen duren dan de blaasjes bestaan. Bij Z. dorsopectoralis bemoeilijken deze pijnen de ademhaling in zoo hooge mate, dat verwarring met borstvliesontsteking (pleuritis) kan ontstaan. Bij Z. dorsoabdominalis neemt de pijn toe bij ademhalen en bij in werking stellen van den buikpers.
De blaasjes hebben een waterhelderen inhoud en drogen in tot een spoedig afvallend korstje. Soms treedt bloeding op in het blaasje (Z. haemorrhagicus) of plaatselijk versterf (Z. gangraenosus); in deze gevallen blijft na de genezing meestal een litteeken. Het wezen van G. bestaat waarschijnlijk in een afdalende zenuwontsteking, waarbij door aandoening van de fijnste vertakkingen in de huid de blaasjes optreden. De oorzaak kan zijn een beleediging der zenuwen of voortplanting van een ontsteking in de buurt. De aangedane plaats wordt met een indifferent poeder (b.v. talk) bestrooid en beschut voor de wrijving der kleederen.
