De milt een orgaan waar nog steeds weinigen de functie van kennen1 wordt vanouds beschouwd als de zetel van de zwaarmoedigheid, dat moeilijk te concretiseren gevoel van onbehagen, van onbevredigd zijn, van hunkering naar iets anders, niet weten wat, iets van onbestemde aard.
Weltschmerz noemen de Duitsers het.2 Robert Burton publiceerde al in 1621 zijn The Anatomy of Melancholy, maar het is de Franse dichter Baudelaire die het begrip in 1857 heeft laten inburgeren in de Europese cultuur via zijn bundel Les Fleurs du mal. Het boekje werd door de overheid verboden (een verbod dat pas na de Tweede Wereldoorlog is opgeheven). Dat verbod mocht niet baten. Sindsdien is het Westen geraakt door een melancholie die niet langer was gerelateerd aan het in alle tijden voorkomende cultuurpessimisme, maar voortaan bestond uit een absolute, existentiële verveling (ennui), die zo zwaar is dat ze verlammend wordt. De nieuwe term daarvoor is ‘klinische depressie’.
1 De Bajau die wonen tussen de Filippijnen, Borneo en Celebes hebben een anderhalf maal zo grote milt ontwikkeld als andere mensen en kunnen dankzij deze genetische aanpassing veel langer hun adem inhouden, wat helpt bij hun duikjacht op (inkt)vissen en andere onderwaterwezens.
2 William Rose, From Goethe to Byron. The Development of ‘Weltschmerz’ in German Literature (1924).
