Filosofisch woordenboek

Paul Frentrop (2001)

Gepubliceerd op 21-09-2020

Geluk

betekenis & definitie

Geluk valt niet objectief te meten.1 Als je mensen er zelf naar vraagt blijkt dat geluk niet normaal is verdeeld. Anders dan bij de statistische normaalverdeling liggen bij geluk de meeste waarnemingen niet in het midden.

Geluk is beter verdeeld: bijna iedereen heeft het.2 Dat geluk geen normaalverdeling volgt, duidt erop dat geluk niet door het toeval wordt bepaald en dus door eigen inspanning is te bereiken. Dat lukt aardig. Volgens het Centraal Bureau van de Statistiek is bijna 90 procent van de Nederlanders gelukkig.3 Slechts 3 procent vindt zichzelf ongelukkig. Welvaart lijkt daarbij niet doorslaggevend. Ook in het arme Bangladesh noemt 85 procent van de mensen zichzelf desgevraagd gelukkig en overal ter wereld is zelfmoord een zeldzame doodsoorzaak. Maar niet de zeldzaamste: er overlijden meer mensen door zelfmoord dan door moord, al doet het dagelijkse nieuws misschien anders vermoeden.4 In de media moet je ook niet zijn om geluk te vinden. Geluk praat namelijk niet met de pers: ‘Het genot van de wijzen is van een kalme soort, het is bescheiden en leidt een bijna kwijnend bestaan. Het wordt klein gehouden en is nauwelijks waarneembaar, omdat het komt zonder uitgenodigd te zijn, geen ereplaats krijgt toebedeeld en door hen die het ondergaan zonder vreugde wordt ontvangen. Zij mengen het door hun gewone leven en voegen het in tussen de ernstige aangelegenheden, net zoals men doet met spel en scherts.’5 (Zie: Blijdschap)1 Net als gezond verstand. Dat heeft ook iedereen in voldoende mate. (Zie: Filosofie)
2 Dat maakt het voor de economie zo moeilijk om een echte wetenschap te worden, aangezien economen altijd willen uitzoeken hoe op basis van schaarste het meeste geluk/nut/ welzijn voor zo veel mogelijk mensen valt te bereiken.
3 Het CBS definieert mensen als gelukkig als ze zelf 7 of hoger uit 10 scoren op een vragenlijst. Beoordelingen door anderen leveren meestal wel een normaalverdeling op. In dezelfde periode haalde 32,1 procent van alle vwo-scholieren een 7 of hoger voor hun eindexamen.
4 Een derde van alle moorden ter wereld vindt plaats in Zuiden Midden-Amerika, waar 8 procent van de mensen woont.
5 Seneca, De Vita Beata (59).