Een paradox is een schijnbare tegenstrijdigheid. Deze zit in het poldermodel dat in Nederland de sociale infrastructuur sterk heeft gemaakt. De organisaties die in het polderoverleg overleggen doen dat steeds minder op basis van representativiteit, maar omdat dat overleg hen nu juist de legitimiteit verschaft om te overleggen.
De polderinstituten als werkgevers- en werknemersorganisaties (vakbonden) ontlenen hun bestaansrecht aan representativiteit. Zijn vertegenwoordigen een representatief deel van het bedrijfsleven en beroepsbevolking. Echter, bij werkgevers, maar zeker bij werknemers neemt de organisatiegraad al jaren fors af. Daarmee kan de vraag gesteld worden of deze polderpartijen nog representatief zijn voor het bedrijfsleven en beroepsbevolking die zij zeggen te vertegenwoordigen. Het feit dat zij een plek hebben in de polderinstituties als de Sociaal Economische Raad (SER), De Stichting van de Arbeid en bij cao’s, ontlenen zij steeds minder aan de vertegenwoordigde achterban, maar meer aan de verworven plek die zij door de jaren heen verkregen hebben in het poldermodel.
Het bestaansrecht van de SER, van vakbonden en werkgeversorganisaties bestaat steeds meer voor een groot deel uit de legitimering van het huidige poldermodel. Dat is de polderparadox. Het verschaft sociale partners positie op basis van verworven rechten in plaats van representativiteit.
