Bij een negatieve nalatenschap valt de som van bezittingen en schulden van een overleden persoon negatief uit. Dat wil zeggen, er zijn meer schulden dan bezittingen. Deze schulden worden doorgegeven aan de erfgenamen.
Wanneer iemand komt te overlijden, laat deze persoon vaak een erfenis achter. Dit zijn zowel bezittingen als schulden. In sommige gevallen valt de som van de bezittingen en schulden negatief uit. In dat geval worden de schulden doorgegeven aan de erfgenamen en spreekt men van een negatieve nalatenschap.
Als men erfgenaam is van een negatieve nalatenschap, kan men onder bepaalde omstandigheden met eigen vermogen aansprakelijk worden gesteld voor de schulden van de overledene. Dit gebeurt wanneer men handelingen verricht die overeenkomen met zuivere aanvaarding, oftewel aanvaarding zonder voorwaarden, van de erfenis. Bijvoorbeeld het leeghalen van een woning, het verkopen van het huis en het in de brede zin deelnemen als erfgenaam bij een nalatenschap. Deze handelingen kunnen worden gezien in het teken van zuivere aanvaarding, waardoor men met zijn of haar privé vermogen aansprakelijk kan worden gesteld.
Het huidige recht biedt uitkomst voor mensen die een erfenis van schulden niet willen accepteren. Men staat altijd in zijn of haar recht om een erfenis te verwerpen, in dat geval komt de volledige som van bezittingen en schulden in handen van schuldeisers. Men kan de erfenis ook beneficiair aanvaarden. Dit wil zeggen dat men als erfgenaam de erfenis accepteert, zolang blijkt dat het niet gaat om een negatieve nalatenschap. Men is hiermee niet aansprakelijk met zijn of haar privé vermogen, schulden worden alleen betaald als er uiteindelijk nog baten in de erfenis zijn. Is dit niet het geval, dan kan men met een beneficiaire aanvaarding alsnog afstand doen van de erfenis.
