Familienamen

Leendert Brouwer (2017)

Gepubliceerd op 19-06-2017

Waal, de

betekenis & definitie

Persoon afkomstig uit Walen of Wallonië, het Waalse deel van België; oorspronkelijk als bijnaam wellicht ook wel meer algemeen gebezigd ter aanduiding van een uit het zuiden afkomstige, franstalige, persoon. Het Nederlandse adjectief waals betekent behalve 'Wallonisch' ook 'buitenlands' (vgl. 'koeterwaals'); het woord komt van het germ. *walhôs, een aanduiding voor de Kelten (vgl. de Latijnse benaming 'Volcae') en vervolgens voor alles wat niet Germaans, dus in het bijzonder romaans of 'buitenlands' was. Vergelijk in dit opzicht ook de Engelse naam Walsh en de Duitse naam Wallis.

Als naamselement werd het woord mogelijk benut voor de samenstelling van Germaanse persoonsnamen als Walbrecht, Walger, Walraaf, waarbij het echter onduidelijk is of het eerste lid het hier behandelde wa(a)l betreft of het woord wald- (< ww. heersen).

Eventueel zou verwarring met andere Waal-namen plaatsgevonden kunnen hebben, zoals Van de(r) Waal, welke naam met de rivier De Waal of met een ander Waal-toponiem in verband kan worden gebracht (zie aldaar).

Voor lidwoordloze of verbogen vormen als Waal en Wa(a)ls gaan alle hier naar voren gebrachte verklaringsmogelijkheden op zolang er langs genealogische weg niet meer helderheid over de genese van deze naamsvormen is verkregen. Deze namen kunnen ook patroniemen zijn op basis van verkorte voornamen van Germaanse origine met het bestanddeel wal(d)-.