Nee, toedeledokie is geen kakelvers woord. We kennen het sinds 1995, maar het wordt steeds vaker gebruikt, de betekenis is aan het verschuiven en het loont de moeite om dat hier vast te leggen. Bovendien ontbreekt toedeledokie vooralsnog in de Grote Van Dale, in Van Dale Hedendaags Nederlands, in Koenen, Kramers en in Verschueren, terwijl het in de dagbladen en op internet wel te vinden is; op internet zelfs volop
Waar komt toedeledokie vandaan? Taalkundig gezien is het een verlenging van de afscheidsgroet toedeloe, te vergelijken met okido en okidoki als vormvarianten van oké. Waarschijnlijk is toedeledokie zelfs naar het voorbeeld van okidoki gevormd, of is het van oorsprong een combinatie van toedeloe en okidoki.
Toedeloe kennen we op schrift sinds het eind van de jaren zeventig. Het komt van het Engelse toodle-oo, dat in 1907 voor het eerst is aangetroffen (‘“Toodle-oo, old sport.” Mr. Punch turned round at the amazing words and gazed at his companion.’) Volgens de Grote Van Dale is toedeloe ‘een tijdje een karikaturale homogroet’ geweest, waarschijnlijk eind jaren tachtig, begin jaren negentig. Volgens Kramers wordt het nu ‘vooral gebruikt door meisjes’. Veel mensen vinden het een buitengewoon truttig woord, net zo truttig als okidoki en gefeliciflapstaart.
Zoals gezegd kennen we toedeledokie sinds 1995. Mogelijk is het verzonnen door de makers van Jiskefet, maar het is hoe dan ook door hen in omloop gebracht. En wel via de afleveringen van ‘Debiteuren/Crediteuren’. Een running gag in deze befaamde kantoorsketches is dat meneer Jos, gespeeld door Herman Koch, zijn lunchpakket of het fruit uit zijn lunchpakket in de prullenbak gooit, onder het uitroepen van de kreet toedeledokie. Uit het draaiboek van Debiteuren/Crediteuren, seizoen 1995, aflevering 8:
Jos: Wat ze me nou weer meegegeven heeft.
Edgar: Hi, hi, hi. Druiven, ik zie het.
Jos: Druiven.
Edgar: Ja.
Jos: Nou-uh, voor mij is het zo hè, alleen als er een etiket op staat enne oogst 1986 gebotteld, weet je wel. Dan drink ik hem nog wel op. Ik zeg altijd maar eh, Rio-nee kun je krijgen en Rio-ja heb je. Toedeledokie!
Edgar: Toedeledokie. Hi, hi, hi...
Onder de vele fans van Jiskefet wordt toedeledokie dus al járen gebruikt, maar het gebruik wordt algemener en de betekenis is aan het verschuiven. Dat danken we hoogstwaarschijnlijk aan Jerney Kaagman, het enige vrouwelijke jurylid van Idols. Als Jerney een kandidaat niks vindt, of als ze vindt dat een gesprekje na de miniauditie te lang duurt, dan kapt ze iemand af met de kreet toedeledokie.
Voor die paar mensen die niet naar de talentenjacht Idols kijken: met toedeledokie bedoelt Jerney niet simpelweg ‘dag’ of ‘tot ziens’. Ze hoopt de kandidaten juist nooit meer te zien. Haar toedeledokie betekent zoveel als ‘ja daaag!’, ‘ja doeiiii!’, ‘ik dacht het niet’, ‘mooi niet’, ‘bekijk het maar’, dan wel ‘opzouten jij’ of ‘wegwezen jij’. Deze betekenissen zijn momenteel duidelijk terrein aan het winnen, waardoor toedeledokie van een (tuttige of karikaturale) afscheidsgroet aan het veranderen is in een nonchalante afwijzing.
