Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 07-02-2017

Stelletje

betekenis & definitie

Stelletje is in de jaren vijftig in Amsterdam gehoord voor 'biertje met een borrel ernaast'. Het werd toen beschouwd als Bargoens. Volgens één informant is het een typisch Haarlems woord, maar het is stellig ruimer verbreid. Een zegsman uit Medemblik in Noord-Holland legde het begrip voor aan de kastelein van zijn stamkroeg:

Ik vroeg hem of stelletje voor hem een officieel woord is ter aanduiding van jenever + pils. Zijn antwoord was: 'Neen.' En, voeg- de hij eraan toe: 'Ik gebruik het alleen als bepaalde klanten van wie ik weet dat ze iets dubbels willen, binnenkomen.' Stelletje geldt dus voor jonge + bier maar ook voor bessenjenever + bier van de vaste klanten. Carmiggelt gebruikte het stelletje in 1961 in Alle orgels slapen: 'Geef me een stelletje van je', zei de man. 'En wat mot jij?' 'Een steenpuist', antwoordde de vrouw. 'Wat is dat?' vroeg de kastelein. 'Da's advocaat met 'n scheutje half om half, zei de vrouw. 'Weet je dat niet eens?' Ik heb er nog nooit van gehoord, maar ik sta hier pas eenenveertig jaar', zei de kastelein en produceerde het stelletje, dat neerkwam op een bier en een borrel, de enige door de Duitsers ingevoerde maatregel die in Nederland levensvatbaar bleek.

Of het drinken van bier met een borrel ernaast inderdaad pas opgang maakte na de Tweede Wereldoorlog - zoals Carmiggelt suggereert - is niet bekend. Een bron uit 1931 maakt al melding van een biertje met (met wat staat er niet bij). Zeker is dat alle benamingen voor deze drank combinatie dateren van na de oorlog. Stelletje staat sinds 1984 in de Grote Van Dale. Vergelijk koppeltje, peper-en-zout-stelletje en spannetje.