De jeugdherberg wil af van zijn kneuterige imago en daarom bedacht men een nieuwe naam, die in januari 2003 werd gepresenteerd: Stayokay. ‘Jeugdherberg roept vooral de sfeer op van grote slaapzalen, gedeeld sanitair en het hebben van corvee’, verklaarde directeur K. Schilte van de Nederlandse Jeugdherberg Centrale. In NRC Handelsblad schreef ik hierover:
Taalhistorisch gezien is het nogal ironisch dat jeugdherberg nu te tuttig wordt bevonden, want aanvankelijk vond men het juist te wild. De eerste Nederlandse jeugdherberg werd in 1929 geopend. Woord en zaak waren geleend uit het Duits, waar in twee decennia ruim tweeduizend Jugendherbergen uit de grond waren gestampt.
‘Velen onzer leden’, schreef het tijdschrift Onze Taal in 1934, ‘hebben bezwaar tegen [het woord jeugdherberg] dat wij te kwader ure van onze Oostelijke naburen hebben overgenomen. Er hangt over dit woord een zekere geur van borrels en tabak en het zou te wenschen zijn, dat wij er in zouden slagen het te vervangen door een kinderlijker woord. Wie van onze leden doet ons een woord aan de hand, dat het begrip beter uitdrukt? Kampeerhuis misschien, of trekkershuis?’
Al drie jaar eerder, in 1931, had de Christelijke encyclopaedie voor het Nederlandsche volk uitvoerig over het fenomeen jeugdherberg geschreven, en daarbij waren ook de gevoeligheden rond dit woord ter sprake gekomen. ‘Men neemt aan’, concludeerde deze encyclopedie, ‘dat aan den naam niemand aanstoot zal nemen. Herberg is niet bedoeld in den zin van “kroeg” (rooken en alcohol zijn streng verboden en geweerd).’
Een kop uit het Algemeen Dagblad van januari: ‘Jeugdherberg is kneuterig, Stayokay is cool’. Men spreekt ook wel van Stayokay-hotel en van Stayokay-hostel.
