Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 20-02-2019

shockvertising

betekenis & definitie

Een foto van een stervende aidspatiënt als reclame voor een kledingmerk. Een arts die via rectaal onderzoek een computerprobleem van een patiënt probeert op te lossen in een reclame van een computerfabrikant, en een stoet van gehavende sporters in een reclame van Nike. Het zijn voorbeelden van wat in het Engels shockvertising wordt genoemd, een woord dat op 16 november 1999 in het Nederlands debuteerde, in NRC Handelsblad, in een artikel van Henk van Gelder over de Nike-reclame:

Het filmpje heeft de laatste weken in Amerika heel wat opzien gebaard. Het is een typisch voorbeeld genoemd van shockvertising, de reclame die koste wat kost wil opvallen in de nog altijd groeiende stroom van andere reclameboodschappen. Volgens een recent Amerikaans onderzoek worden nu op de gemiddelde tv-kijker 500 boodschappen per dag afgevuurd. De meeste reclame blijft zodoende onopgemerkt. Alleen met zwaar geschut is de aandacht van de consument nog te trekken. De campagnes van sommige adverteerders zijn dan ook te vergelijken met iemand die op straat naar een vreemde toe loopt en die een knietje in het kruis geeft, schreef columnist Bob Garfield deze maand in het Amerikaanse vakblad Advertising Age. De vraag is alleen of je daarmee erg populair wordt.

Daar zijn de deskundigen het niet over eens. Volgens de een loopt Nike het risico te worden geassocieerd ‘met de misselijkheid die veel mensen voelen als ze ernstige verwondingen zien’, maar een ander vermoedde dat het kwaad zichzelf zal straffen: ‘Het meest voorkomende probleem bij reclame, is dat je je wel de reclame herinnert, maar niet meer weet van wie die was.’ Volgens weer een ander maakte Nike zich met deze campagne synoniem ‘met de schoonheid, de hartstocht, het drama, de verlossing en het heilige van de sport’.

Zeker is dat NRC Handelsblad een paar weken later in een prijsvraag vroeg naar een goede Nederlandse tegenhanger voor shockvertising. Er werden ruim tweehonderd alternatieven bedacht, waaronder boemerangreclame, bomboodschap, gadvertentie, klapvertentie en shockvertentie. Winnaar werd schokreclame, een woord dat door tientallen mensen werd ingezonden.