Proefballon is een woord uit de meteorologie. Het is voor het eerst aangetroffen in 1911, in het Verklarend handwoordenboek van Koenen. De definitie luidt ‘kleine ballon, opgelaten om de richting en kracht van den wind te leeren kennen’. De figuurlijke betekenis was toen ook al bekend, want Koenen geeft als tweede omschrijving ‘middeltje om de stemming, de richting, de zienswijze van een persoon of van een vergadering te leeren kennen’.
In 2002 werd proefballon aanzienlijk vaker gebruikt dan in de jaren daarvoor. Dat komt doordat de LPF-ministers Nawijn, Heinsbroek en De Boer voortdurend politieke proefballonnen en proefballonnetjes oplieten en die ook zo noemden – tot op het lachwekkende af.
Een en ander leidde tot allerlei gelegenheidssamenstellingen met -proefballon. Een van de mooiste was proefballonnenblazersensemble als bijnaam voor de LPF, een vondst Youp van ’t Hek. Maar er waren er meer, zoals proefballonnendemocratie en proefballonnenfestival.
Vergelijk at your service, condoleancestem, demoniseren, Fortuynist, ga toch koken, geest van Pim, ik zeg wat ik denk…, kogel..., lijntje..., LPF, puinhopen..., zelfdemonisering, zin an...
