Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 20-02-2019

nieuw antisemitisme

betekenis & definitie

Na de Oude en de Nieuwe Economie is er nu Oud en Nieuw Antisemitisme. Bij het nieuwe antisemitisme, een aanduiding die we zonder twijfel nog vaak zullen horen, is de jodenhaat niet alleen gebaseerd op racistische vooroordelen, maar ook op het Israëlische beleid ten opzichte van de Palestijnen. ‘De oorzaak van het nieuwe antisemitisme’, zei Shimon Peres in november 2003 op een congres in Israel, ‘ligt bij de moslimbevolking in Europa. Momenteel zijn er twintig miljoen Europese moslims. Zij hebben een sterke, luide stem in het maatschappelijk debat.’

De aanduiding nieuw antisemitisme werd volgens NRC Handelsblad in 2002 gemunt door Dina Porat, hoofd van het Roth-instituut voor de studie van hedendaags antisemitisme van de universiteit van Tel Aviv. ‘Arabieren en moslims in Europa’, schreef de krant toen, ‘zijn verantwoordelijk voor de meeste aanvallen tegen joden en joodse instellingen. Porat introduceerde daarvoor het begrip “nieuw antisemitisme”.’ In feite was de aanduiding sporadisch al eerder te vinden. Zo stond er in 1992 in Trouw: ‘Is er een nieuw antisemitisme in Duitsland?’

Feit is dat de verbinding nieuw antisemitisme pas in 2003 doorbrak in de dagbladen (mede doordat Anne Frank Stichting er een symposium over hield). Ook op internet was ze vaak te vinden. Zo meldde www.joods.nl op 24 november 2003, onder de kop ‘Nieuw antisemitisme in Europa’:

In een toespraak tijdens zijn driedaagse bezoek aan Italië heeft de Israëlische premier Ariel Sharon een spectaculaire oproep gedaan. De beste manier om ‘te ontsnappen aan een grote golf van antisemitisme is te verhuizen en zich in Israël te vestigen’, zei hij. De speech van Sharon voor zo’n honderd Italiaanse Joden in Rome volgde op de bloedige aanslagen op synagogen in het Turkse Istanbul en de brandbom afgelopen zaterdag in een Joodse school in een buitenwijk van Parijs. Het is duidelijk dat de Israëlische regering zich grote zorgen maakt over wat zij nieuw antisemitisme in West-Europa noemt.

In Amsterdam nam de VVD, in verband met het toenemende nieuwe antisemitisme, het initiatief om een zogenoemde risjeslijn in het leven te roepen. Risjes is jiddisch voor een ‘kleine verspreking die anti-semitisme verraadt’.