het ondergaan van vernedering voor seksuele bevrediging
In 1886 inventariseerde de Duitse psychiater Richard von Krafft-Ebing in zijn beroemde boek Psychopathia Sexualis de zielsziekten van het geslachtsleven. Voor de 'manie, daarin bestaande, dat men zich tot slaaf eener vrouw maakt en bereid is, voor en van haar alle vernederingen te dulden', zoals De Beer en Laurillard het in 1899 omschrijven, bedacht Krafft-Ebing de term masochisme. In een voetnoot lichtte hij toe: 'Zo genoemd naar de schrijver Sacher-Masoch, op grond van het feit, dat diens romans en novellen de eerste beschrijving van deze perversiteit inhouden, die mij tot onderzoekingen op haar gebied stimuleerden.'
De woede hierover van de op 27 januari 1836 in Lemberg in Oostenrijk geboren Leopold von Sacher-Masoch was enigszins hypocriet: hij sloeg al jaren munt uit zijn voorkeur voor lust door leed. Zelfs zijn briefpapier had hij aangepast: op één versie ervan zwaaide een in bont gehulde Russische dame met een gesel met vijf staarten; een andere toonde een gevulde dame met rijzweep, naakt onder een achteloos bijeengehouden bontmantel.
Sacher-Masoch, zoon van een 'politiedirecteur', had zijn reputatie gevestigd met zijn in 1870 verschenen Venus im Pelz. Deze roman verhaalt van de opzienbarende liefdesrelatie tussen de landgoedbezitter Severin en de roodharige weduwe Wanda von Dunajew. Bij hun eerste gesprek legt Severin meteen uit wat hij wil: 'Wanneer ik het geluk van de liefde niet vol en totaal kan genieten, dan wil ik tot op de laatste druppel genieten van haar smarten, haar pijnen; dan wil ik door de vrouw die ik liefheb mishandeld, verraden worden en hoe wreder hoe beter.'
Na enig aarzelen krijgt Severin zijn zin: Wanda wordt zijn duivel, hij haar slaaf. De overeenkomst wordt vastgelegd in een contract, waarin Wanda belooft steeds in bont te verschijnen als zij haar slaaf mishandelt, wat doorlopend gebeurt. De relatie eindigt met de ultieme vernedering: Wanda gaat ervandoor met een ander, die eerst nog de aan een zuil vastgebonden Severin met een hondenzweep afranselt. Zelfs dit schenkt Severin heimelijk genot, maar als Wanda hem jaren later benadert, zegt hij geheel van zijn 'fantasiën' te zijn genezen.
Sacher-Masoch probeerde zijn roman af te schilderen als een vorm van maatschappijkritiek, maar daar trapte niemand in. Zijn biografen identificeerden Wanda later als een zekere Fanny Pistor, die op 6 december 1869 het contract tekende dat Leopold voor zes maanden tot haar slaaf maakte. Er bestaat zelfs een foto van de twee, Fanny met bontmantel en zweep, Leopold aan haar voeten.
Het boek had intussen grote invloed: tussen de advertenties in Duitse kranten waarin volwassen mannen om een strenge gouvernante vroegen, verschenen kernachtige oproepen als 'Severin sucht seine Wanda!'
Net zoals Casanova (z.a.) had ook Sacher-Masoch meer kwaliteiten. Hij was hoogleraar Duitse geschiedenis in Graz, gaf vanaf 1882 een internationaal tijdschrift uit en was een geliefd en beroemd schrijver die in totaal zo'n tachtig boeken publiceerde. Maar na Venus im Pelz kwam het masochisme hierin zo vaak terug dat iemand schreef: 'Als Victoriaans pornograaf toonde hij de fantasie van een haperende grammofoonplaat.'
Sacher-Masoch stierf op 9 maart 1895 in Lindheim, 59 jaar oud. Het verhaal dat hij de laatste tien jaar doorbracht in een krankzinnigengesticht nadat hij zijn tweede vrouw had proberen te wurgen, is onjuist. Hij stierf te midden van zijn jonge gezin, zonder pijn en met als laatste woorden: 'Aimez-moi.'
