Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 07-02-2017

Kopstoot

betekenis & definitie

Van de vele benamingen voor 'glas bier met een borrel ernaast' is kopstoot het bekendst. Het is in deze betekenis omstreeks 1950 voor het eerst gehoord, in Amsterdam. De precieze betekenis is overigens omstreden. Of beter gezegd: het wordt op verschillende manieren gebruikt. Volgens sommigen staat bij een kopstoot het borreltje naast het glas bier, volgens anderen hoort het borreltje in het bierglas te worden neergelaten, net als bij een U-boot.

Dezelfde kwestie doet zich voor bij de dubbele kop- stoot: twee borreltjes ernaast of erin? that's the question. Hoe het ook zij, de borrel naam kopstoot suggereert dat deze drank combinatie aankomt als een stoot voor je kanis. In de Amsterdamse dieventaal werd kopstoot al eerder gebruikt, in een betekenis die in 1906 door een Bargoens woordenboekje als volgt is omschreven: 'Een stoot met het hoofd, van onderen tegen iemands kin, waarbij het woord hengst! [sic] wordt gesproken. De geslootene valt in den regel duizelig achterover en wordt beroofd.'

Het kan zijn dat de borrel naam uit deze betekenis van kopstoot is ontstaan, maar een Amsterdamse informant brengt hem rechtstreeks in verband met de beroemde Rotterdamse bokser Bep van Klaveren:
In 1950, toen ik twintig was, hoorde ik die uitdrukking voor het eerst gebruiken in een Rembrandtplein Café door een Rotterdamse oom van me, machinist op de grote vaart, die niet alleen van een keiltje hield, maar ook een boksliefhebber was. Desgevraagd vertelde hij me dat de beroepsbokser Bep van Klaveren befaamd was om zijn 'dubbele kopstoot' in de letterlijke betekenis (linkse uppercut, rechtse stoot vol op de kaak). Ter ere van de zwaargewicht, zei hij, leefde het begrip voort onder zijn bewonderaars aan de tapkast. Kopstoot staat sinds 1970 in de Grote Van Dale. In het Engels wordt een bepaalde cocktail met jenever wallbanger genoemd.