Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 05-05-2018

Jodhpurs

betekenis & definitie

(1947, uit het Engels) enkellange rijbroek, strak om de kuiten, wijd van boven

Jodhpur betekent letterlijk 'soldatenstad'. Voorheen waren er een stad èn een staat Jodhpur, maar de staat ging in 1949 op in het deelgebied Rajasthan. De stad ligt ten zuidwesten van Delhi, aan de rand van de Grote Indiase Woestijn. Aan het eind van de vorige eeuw raakten in Engeland rijbroeken in de mode die eerst voluit jodhpur (riding) breeches werden genoemd en vervolgens kortweg jodhpurs. Jodhpurs zijn erg wijd van de heup tot de knie, aan de zijkanten uitlopend in halve cirkels, en zitten van knie tot enkel strak om het been. Ze zijn afgewerkt met een boord of met een stuk stof dat onder de voet zit.

Volgens Koenen en Smits (1992) heet de broek zo omdat de maharadja van Jodhpur omstreeks 1860 een dergelijk kledingstuk droeg bij het polospel. Britse officieren namen broek en sport over en brachten ze naar Engeland.

Feit is dat de Britten omstreeks 1860 voor het eerst in aanraking kwamen met het polospel, maar het betrof hier theeplanters in Manipur, een staat die helemaal aan de andere kant van India ligt, tegen Birma aan. In 1871 werd in Engeland voor het eerst polo gespeeld. De sport werd binnen kor te tijd buitengewoon populair. Al in 1875 trokken wedstrijden in Richmond en Hurlingham ruim 10.000 toeschouwers.

De verbinding jodhpur breeches is pas in 1899 voor het eerst in het Engels aangetroffen. Het is dus heel waarschijnlijk dat deze rijbroeken los staan van de introductie van het polospel en pas later naar Engeland zijn uitgevoerd. Mogelijk werden ze aanvankelijk simpelweg in Jodhpur gemaakt, dat van oudsher een textielindustrie kent. De etymologische woordenboeken geven hierover echter geen uitsluitsel.

Zeker is dat jodhpurs op een gegeven moment bij polo werden gedragen, net als bij andere paardesporten. Omstreeks 1950 raakten ze in de mode als vrouwenbroeken. Nu zie je ze ook weer, zij het minder wijd.

Engels jodhpurs (1899); Duits jodhpurhose (1938); Frans jodhpurs (1939).

Vergelijk jeans

Ency. Brit.Il 15 (1911) 427; Klein Lexikon der Mode (1950) 196; Schoeffier & Gale Esquire's
Ency. of 20th Century Men's Fashions (1973) 445; Ency. Brit IS 14 (1981) 760-761 (polo);
Höfler Dict anglicismes (1982) 137; O'Hara Mode ency. (1989) 120; Rey-Debove Dict. des anglic. (19902) 456; Koenen & Smits Peptalk (19922) 158; OED (19932).