Er bestaan al duizend bommen en granaten, maar de techniek schrijdt voort en bij ieder groot gewapend conflict komt er wel een nieuw wapen bij. In 1999 waren dat de grafietbom en de betonbom (zie aldaar). Grafietbom werd meteen frequent gebruikt, doordat het gekoppeld was aan het confict tussen de NAVO en Joegoslavië.
Het woord debuteerde in de Nederlandse pers op 3 mei 1999, in een bericht van het ANP. ‘De NAVO’, aldus het persbureau, ‘heeft maandag een nieuw wapen in de strijd gebracht tegen president Milosevic van Joegoslavië. Het dagelijks leven op veel plaatsen werd voor korte of langere tijd in een chaos veranderd door met speciale bommen electriciteitscentrales stil te leggen. De NAVO wilde in Brussel slechts prijsgeven dat het gebruikte materiaal van Amerikaanse makelij is. Experts menen dat het gaat om een afgeleide van een splinterbom, waarbij kleinere explosieven deeltjes grafiet verspreiden. Grafiet, een kristalvorm van koolstof en goed geleidend, maakt bij contact met ongeïsoleerde leidingen kortsluiting. Een in Joegoslavië gevonden bom had de kenmerken BLU-114B. In de Golfoorlog gebruikten de Amerikanen ook een dergelijke bom. Die werd KIT 18 genoemd. Het is onduidelijk of het nu in Joegoslavië gebruikte materiaal hetzelfde is of een verbeterde versie.’
Later bleek dat het wel degelijk om een nieuw wapen ging, dat in Joegoslavië voor het eerst werd ingezet. De bom is speciaal bedoeld om elektriciteitscentrales uit te schakelen. Uit een ontploffende grafietbom daalt een web van koolstofdraden neer op de hoogspanningsleidingen. Deze koolstofvezels veroorzaken zulke ernstige kortsluitingen dat een energiecentrale buiten werking wordt gesteld. Vandaar dat woordvoerder Jamie Shea van het bondgenootschap opmerkte dat de NAVO met deze bommen het licht in Joegoslavië naar believen aan en uit kon doen.
Omdat de explosieven geen blijvende lichamelijke en materiële schade veroorzaken, worden ze door militairen soft bombs genoemd, wat in de Nederlandstalige berichtgeving leidde tot zachte bommen, een benaming die overigens wel steeds tussen aanhalingstekens bleef staan.
De werking van grafietbommen is tijdelijk. ‘De wolk grafiet die bij een aanval neerslaat’, meldde een krant, ‘maakt transformators, relaisstations en zelfs stofzuigers onbruikbaar. De Serviërs moesten de apparaten schoonmaken om ze opnieuw te laten functioneren. De grafietdeeltjes zijn niet schadelijk voor de gezondheid.’
Ook de samenstelling grafietbombardement is aangetroffen.
Vergelijk bompauze en KFOR.
