(1943, uit het Engels) katoenen stof
Nîmes ligt in het zuiden van Frankrijk, tussen Avignon en Montpellier. De stad heeft een bewogen geschiedenis. Nîmes bloeide onder de Romeinen, werd verwoest door de Germanen en Moren en kwam pas in 1229 aan de Franse kroon, na de kruistocht tegen de Albigenzen. De stad speelde vervolgens een grote rol tijdens de godsdienstoorlogen.
Ondanks deze politieke onrust slaagde Nîmes erin een belangrijke handelsplaats te worden. Men maakte er onder andere serge, een lichte, gekeperde wollen stof.
Nu werd serge sinds de 16de eeuw op tal van plaatsen gemaakt. De stof was sterk en buitengewoon goedkoop en daarom zeer geliefd bij het volk. Om de verschillende soorten uit elkaar te houden, plakte men er de plaats van herkomst aan vast. Zo onderscheidde men onder andere 'serge de Ghent', 'serge de Roan', 'serge de Berry', 'serge de Rome' en 'serge de Nîmes'. In het Frans is die laatste aanduiding voor het eerst aangetroffen in 1742, in het Nederlands in 1793 (als 'Sergie van Nismes').
De Engelsen spraken over Serge Denims (1695). Laat nu serge weg en je houdt alleen denim over. Die verkorting had plaats in de Verenigde Staten, in de tweede helft van de 19de eeuw. De Amerikanen bedoelden met denim overigens geen gekeperde wollen stof, maar een grove katoenen stof. Van die stof maakte Levi Strauss (1829-1902), een vanuit Beieren naar Amerika geëmigreerde marskramer, in de jaren vijftig van de vorige eeuw in San Francisco stevige, blauwe werkbroeken voor mijnwerkers. Die broeken stonden later bekend als (blue) jeans, denims, levi's, Texas- of spijkerbroeken. De Fransen leenden van dit rijtje eerst het woord bluejeans en later, pas omstreeks 1970, denim. Zo keerde de stofnaam uit Nîmes, na lange omzwervingen in het buitenland, terug op Franse bodem.
Engels denim (1695 Serge Denims); Duits Denim; Frans serge de Nîmes (1742), denim (±1970).
Vergelijk jeans
Marin Dict. François et Hollandois (1793') 464; Kramers Kunstwoordentolk (1847) 813 (sergie); Verdam Midde/ned. wdb. 7 (1912) 163 (sarge); WNT XIV (1936) 1310 (serge); Craigie & Hulbert Dict. Amer. Eng/. 2 (1940) 747; Bonthond Wdb. manufaaurier (19432) 23; Winkler Prins' 7 (1950) 37; Winkler Prins7 14 (1974) 216 (Nimes); O'Hara Mode ency. (1989) 1 18-120, 206; Rey-Debove Dict. des anglic. (19902) 218-219; Merriam-Webster new book of word hist (1991) 137; OED ( 19932).
