Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 19-02-2018

Boycot

betekenis & definitie

uitsluiting van maatschappelijk verkeer

In september 1880 sprak Charles Parnell, voorzitter van de Ierse Land League, op een grote protestbijeenkomst. De Land League was een jaar eerder in Mayo County in West-Ierland opgericht met als doel pachters te beschermen tegen uitbuiting door landeigenaren. Toen de zogeheten land-grabbers ter sprake kwamen (lieden die de plaats innamen van weggestuurde pachters) schreeuwde iemand dat zulke mensen moesten worden doodgeschoten.

Parnell had een christelijker idee: 'Je moet zo iemand helemaal links laten liggen, op straat, in de winkels, op het land, op de markt en zelfs in de kerk. Door hem helemaal op zichzelf te laten, door hem te mijden als een lepralijder, moet je je afkeer laten blijken voor z'n misdaad.'

Op het moment dat Parnell deze woorden sprak, was Charles Cunningham Boycott al zeven jaar rentmeester van graaf Erne in Mayo County. Boycott, die op 12 maart 1832 was geboren in Norfolk, en een carrière in het leger had afgesloten als kapitein, was een stille, vastberaden en halsstarrige man. Hij had net twee slechte aardappeloogsten achter de rug toen de Land League van hem eiste dat hij de pachttarieven met 25 procent zou verlagen.

Boycott weigerde, stuurde een deurwaarder op zijn pachters af en werd vervolgens het eerste slachtoffer - in een lange rij - van de door Parnell voorgestelde tactiek.

Het ging er zeer hard aan toe. Boycotts personeel werd weggepest, zijn vee verdreven, op straat werd hij nageroepen, zijn post werd onderschept, de plaatselijke middenstand weigerde iets aan hem te verkopen en de kapitein-in-ruste werd tot driemaal toe beschoten.

Een en ander speelde zich af in oktober en november 1880. Nadat Boycott zich persoonlijk in The Times had beklaagd werd de kwestie voorpaginanieuws. De kranten spraken van Boycotten, een woord dat volgens één bron vrijwel zeker werd bedacht door pater John O'Malley, een fel aanhanger van de Land League. O'Malley zou het woord hebben geopperd in een gesprek met James Redpath, een bekende Amerikaanse journalist, als alternatief voor ostracisme.

Het nieuwe woord verspreidde zich met ongekende snelheid door Europa. De Beer en Laurillard vermeldden het in 1899; zij gaven als verklaring 'doodverklaren, uitsluiten of in het algemeen zelf recht doen'. Het kwam in het Russisch terecht als bojkotirovat, in het Italiaans als boicottare en in het Spaans als boycotear.

De boycot van Boycott werd een succes. Weliswaar kwamen vijftig vrijwilligers uit Ulster om onder begeleiding van negenhonderd Britse soldaten de wegrottende oogst van Boycott uit de grond halen, maar de rentmeester zag zich kort daarop genoodzaakt Ierland te verlaten. In 1881 werden de pachttarieven bij wet geregeld.

De obstinate Boycott probeerde nog een keer terug te keren, maar in 1886 vestigde hij zich definitief als rentmeester in Suffolk. Daar stierf hij op 19 juni 1897, 65 jaar oud.