Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 19-02-2018

Bowiemes

betekenis & definitie

groot jachtmes met kromme, tweesnijdende punt

Op 19 september 1827 vond aan de oevers van de Mississippi, ter hoogte van Natchez, een gruwelijk gevecht plaats. Jim Bowie zag zich geconfronteerd met een grote groep mannen die het op zijn leven had gemunt. Bowie raakte door een kogel ernstig gewond, maar geen nood, met behulp van het door hem uitgevonden bowiemes doodde hij zes van zijn aanvallers en verwondde er vijftien.

Nu was Bowie wel wat gewend. Hij was ontzettend sterk en ving als vrijetijdsbesteding zo nu en dan een krokodil om er een eindje op te rijden.

Het zal duidelijk zijn: over de Amerikaanse volksheld Jim Bowie bestaan verhalen die in de details enigszins afwijken van de werkelijkheid. Zo reeg Bowie in 1827 niet zes man aan zijn mes, maar één. En dit was niet tijdens een gevecht met 21 bloeddorstige schurken, maar in een duel.

James ('Jim') Bowie werd omstreeks 1796 geboren in Logan County, Kentucky. Hij groeide uit tot een forse kerel, ruim 1,80 meter lang, met kleine blauwe ogen en van die enorme bakkebaarden die naar de Amerikaanse generaal A.E. Burnside [1824-1881] burnsides werden genoemd (later omgekeerd tot sideburnes).

Bowie zou vooral bekendheid krijgen door zijn aandeel in de verdediging van de Alamo. In de jaren daarvoor had hij in negerslaven gehandeld en een suikerplantage op poten gezet. Na het noodlottige duel was hij uitgeweken naar Texas, indertijd een provincie van Mexico. In 1830 nam Bowie de Mexicaanse nationaliteit aan. Maar toen duizenden Amerikaanse avonturiers in Texas in opstand kwamen tegen het autoritaire Mexicaanse gezag, sloot Bowie zich bij hen aan. Hij werd kolonel in het Texaanse leger, behaalde enkele klinkende overwinningen en viel op door zijn moed.

Op 23 januari 1836, na de slag bij San Antonio, trok Bowie zich met honderdvijftig Amerikanen terug in het nabijgelegen Fort Alamo. De verdedigers hielden dertien dagen lang stand tegen een overmacht van vierduizend Mexicaanse soldaten. In talloze ballades is bezongen hoe Bowie samen met Davy Crockett tot het eind toe bleef vechten. In feite lag Bowie de laatste paar dagen met koorts op bed. Hij werd op 6 maart 1836, nadat het fort was gevallen, op zijn ziekbed gedood.

Nog een detail dat afwijkt van de werkelijkheid: Jim Bowie was niet de uitvinder van het bowiemes, zoals zo vaak wordt vermeld. Het mes werd uitgevonden door zijn broer Rezin Bowie [1793-1841]. Rezin, zo gaat het verhaal, had zich bij een gevecht aan zijn eigen mes gesneden en leverde vervolgens bij een smid het houten model in van een veiliger wapen: een groot jachtmes met een lemmet van zo'n dertig centimeter en een kromme, tweesnijdende punt.

Maar volksheld Jim Bowie werd met dit mes vereenzelvigd, dat vanaf 1840 op grote schaal werd geproduceerd.

Andere messen die naar personen zijn genoemd: een Barlow, een groot zakmes met één lemmet, genoemd naar de 18de-eeuwse Amerikaanse uitvinder; een eustache, een mes met een houten heft dat ook door de Apaches werd gebruikt. Het werd in de 18de eeuw uitgevonden door Eustache Dubois, een slager uit Saint-Etienne. Van recenter datum is het rambomes, naar de onoverwinnelijke filmheld Rambo (gespeeld door Sylvester Stallone), die in 1982 zijn bloedige debuut maakte in de film First Blood.