betalen
Omstreeks 1860 voor het eerst opgenomen in een Bargoense woordenlijst, opgesteld door M. Verwoert, indertijd directeur van een gevangenis te Utrecht, in de vorm besolmen voor ‘betalen’. Vervolgens, in 1890, als beschommelen. Later in nog allerlei andere vormvarianten opgetekend, waaronder beschalmen, bescholeme(n), besjommelen, besollemen, mesjollemen, enzovoort. Via het Jiddische mesjallem (‘betalen, belonen, vergoeden, schadeloos stellen’) van het Hebreeuwse mesjaleem (‘volmakend, voldoend, (terug)betalend’). De overgang van me- naar be-sjollemen zal zijn opgetreden onder invloed van het Nederlandse be-talen. C.H. Ph. Meijer karakteriseerde het in 1919 in Woorden en uitdrukkingen verklaard (p. 20) als ‘Bargoens’, maar hij schreef ook: ‘Bij ’t volk vrij algemeen.’
• Meneer heeft u niet verstaan, want hij is een Italiaan. Dat rijmt, schreeuwde David grof, en evegoed zal ie die twee ongelukkige biertjes besjolleme en strakkies gane me fijn met mekaar een broodje speciaal ete. ¶ Benno Stokvis, De moord in de Spuistraat (1926), p. 50. De schrijver verklaart de betekenis in een voetnoot.
• Het meeste wat we hier horen, is niet tipies Jordaans. Veel is tipies volks -- bijv. -- het woord besjolleme voor betalen komt ook in de dorpen van Kennemerland voor. ¶ H. Dijkhuis, Vijftig dagen in een Jordaans kosthuis (1939), p. 14
