Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 19-02-2018

Axel

betekenis & definitie

figuur in het kunstrijden

Rudolf Axel Paulsen was de eerste Noorse schaatskoning. Hij versloeg de beste rijders en verbeterde alle bestaande records. Bovendien reed hij als eerste met een lange slag en staat hij te boek als de uitvinder van de lange-afstandsschaats.

Paulsen werd op 18 juli 1855 geboren in Christiania, het latere Oslo. Hij doorliep de handelsschool en dreef tot 1921 een kruidenierszaak. Van zijn vader kreeg hij de eerste training in het schaatsen, zeilen en roeien.

Paulsen had een rank, sterk lichaam - de ideale bouw voor een schaatser. Hij speelde een dominerende rol in het schaatsleven dat zich vanaf 1880 ontplooide op het ijs bij Vippetangen, zo'n dertig kilometer ten oosten van Christiania. 'Paulsen vermaakte iedereen met allerlei verschillende manieren van schaatsen,' schrijft zijn biograaf. 'Hij lanceerde de bekende 'kurketrekker', die sindsdien een vast onderdeel uitmaakt van het hedendaagse kunstschaatsprogramma.'

In het Frans, Duits, Engels en Nederlands staat deze 'figuur in het kunstrijden, met omkering en terugkeer op de uitgangspositie' bekend als de axel. De dubbele axel is een sprong met tweeënhalve draai. Paulsen zelf was overigens in het kunstrijden een voorstander van het vrije rijden - hij had een hekel aan oefeningen met vastgestelde figuren en zal zich dan ook waarschijnlijk niet hebben bekwaamd in de Lutz, een luchtsprong die zo is genoemd naar de Oostenrijkse kunstrijder A. Lutz [1889-1918].

Het seizoen 1885 bracht het hoogtepunt in de carrière van Paulsen. Een jaar eerder was hij in de Verenigde Staten al uitgeroepen tot 'Champion Skater of the World,' maar nu won hij zeven hoofdprijzen. Bovendien behaalde hij een beslissende overwinning op de Nederlandse schaatser R. van der Zee.

Dit laatste gebeurde overigens niet tijdens een officiële wedstrijd maar bij een weddenschap. Van der Zee beweerde de beste schaatser ter wereld te zijn en daagde Paulsen uit. Paulsen reed met een gemiddelde snelheid van 7,22 meter per seconde en had op nat en gescheurd ijs 11 minuten en 8,5 seconden nodig om drie Engelse mijlen af te leggen. Bij de finish had hij een voorsprong op Van der Zee van 425 meter. Het kostte de opschepperige Nederlander achttienhonderd kronen.

De kruidenier-schaatser Axel Paulsen stierf op 9 februari 1938. Datzelfde jaar werd in Japan Yamashita geboren, later een beroemd turner, wiens naam het Nederlandse woordenboek zou halen als 'sprong aan het paard, met overslag uit de handstand'.

Vergelijk fleuren