Woordenboek van Eufemismen

Marc de Coster (2004)

Gepubliceerd op 17-08-2018

zwarte

betekenis & definitie

Traditioneel eufemisme voor neger. Dit laatste woord is tot de taboesfeer gaan behoren. Het leek immers te veel op het Amerikaanse ‘nigger’, dat als scheldwoord beschouwd werd (vooral in het zuiden). Alhoewel, de laatste jaren wordt ook het woord ‘zwarte’ niet meer als politiek correct beschouwd. In de Verenigde Staten bestrijkt ‘black’ een heel spectrum aan (huids)kleuren, waardoor de term erg verwarrend overkwam.

Ook het gebruik van het bijvoeglijk naamwoord ‘zwart’ (van mensen met een zwarte huidskleur) ligt tegenwoordig gevoelig. Begin jaren negentig bedachten politiek correcte Nederlanders dat de naam Zwarte Piet niet langer door de beugel kon. Het moest en zou een Bonte Piet worden. Achteraf is dat geen geslaagd alternatief gebleken want ‘Bonte Piet’ is een van de benamingen van de scholekster. Verder slaat bont op een veelheid van kleuren. Pieten zijn echter niet gespikkeld. Daarom moest de Bonte Piet al gauw terug naar af. In Den Haag mochten ‘zwarte scholen’ (voor kinderen met een zwarte huidskleur of allochtonen) geen ‘zwarte scholen’ heten want ze hebben allemaal Nederlandse leerlingen. Discussies over de problemen van allochtone kinderen verzanden daardoor al snel in verwijten over discriminatie. Merkwaardig genoeg verkiezen sommigen de (ook meerdere ladingen dekkende) term gepigmenteerd* of houden het bij het stilaan ingeburgerd geraakte Afro-Amerikaans*. Erg politiek correct is ook: ‘zwarte (mede)mens’. Kijk onder mensen*.

De getroffen woonblokken en de nabije flats werden zesenhalf jaar geleden voornamelijk bewoond door ‘zwarten’ uit Afrika, Azië en de Cariben.

de Volkskrant, 25-04-99

Het oogt onschuldig en sympathiek. Deze week gaf theatergroep Dogtroep een besloten voorstelling, die alleen toegankelijk was voor allochtonen. ‘Witte’ belangstellenden konden geen kaartje kopen, tenzij zij een ‘zwarte’ inbrachten. Het resultaat was, dat afgelopen dinsdag zeventig procent van het Dogtroep-publiek voor één keer uit allochtonen bestond en voor het overige uit (allochtonen meevoerende) blanken.

NRC Handelsblad, 04-02-2000