Woordenboek van Eufemismen

Marc de Coster (2004)

Gepubliceerd op 17-08-2018

waarheid, de - geweld aan doen, het met de - wat minder nauw nemen

betekenis & definitie

Liegen. Het bewust uitkramen van leugens werd in onze westerse cultuur lange tijd als moreel verwerpelijk beschouwd. Die normen worden ons al meegegeven in de bijbel. Een van de tien geboden luidt: ‘Gij zult geen valse getuigenis spreken.’ Omdat het taboe op liegen in bepaalde kringen erg groot was, hoeft het ons niet te verbazen dat er talrijke verbloemende uitdrukkingen opduiken rond dit begrip. Een verouderde variant van de hiervoor genoemde uitdrukkingen is: de waarheid sparen.

Het WNT citeert o.a. G.G. Kloeke (‘Gem. Duytsche Spreekwoorden’. 1550). Zie ook: halve* waarheid; een loopje* met de waarheid nemen. Vgl. verder nog het Engelse ‘to embroider the truth’.

Peter van de Rijt zag de bui al weken voor zijn publieke bekentenis hangen. Daarom deed hij de waarheid ook geweld aan als hij in zijn taalbureautje (dat emplooi biedt aan een handvol medewerkers en geen honderden zoals de directeur verzon) de telefoon opnam.

Vrij Nederland, 20-11-99

Hij is in de afgelopen drie decennia wel vaker te kijk gezet als iemand die het met de waarheid wat minder nauw neemt, en toch vond hij meer dan eens naïeve financiers voor een van zijn op papier zo fraaie projecten.

HP/DeTijd, 17-03-2000

Op de helpdesk van World Online hoefde je het volgens de ex-werknemers met de waarheid niet zo nauw te nemen.

De Groene Amsterdammer, 03-04-2000