Zwanger zijn. Eigenlijk een verkorting van de uitdrukking ‘in gezegende positie (of omstandigheden) zijn’. Vroeger rustte er een groot taboe op zwangerschap. Het werd immers gezien als het resultaat van seksuele bedrijvigheid. De tweede helft van de negentiende en de eerste helft van de twintigste eeuw werden gekenmerkt door een zeer strikte seksuele moraal.
Lange tijd werd zelfs het bestaan van zoiets als seksualiteit ontkend. Met name vrouwen hadden geen seksueel leven, meende men. Alles wat met seksualiteit te maken had moest zoveel mogelijk gecamoufleerd worden en zwangerschap maakte het juist zichtbaar. Het is dan ook begrijpelijk dat er allerlei verhullende benamingen en uitdrukkingen ontstonden. Deze uitdrukking dateert uit de negentiende eeuw. In een pamflet van ca. 1845 vinden we de zinsnede ‘iemand (een vrouw) een zwangere positie cadeau maken’, een platte uitdrukking voor bevruchten. Als eufemisme is deze uitdrukking (in positieve zin) verouderd want tegenwoordig is zwangerschap niet meer zo’n taboe. Woorden zoals positiekleding doen nog herinneren aan deze wat archaïsche uitdrukking. Vgl. Engels ‘to be in a delicate condition’.
Je ken het zoo mal niet bedenken, of vrouwen in positie halen het uit.
Mevr. Scbarten, geb. Antink: Sprotje's verder leven. 1910, geciteerd in WNT
De vrouw daarentegen was slordig en ongemanierd. Zij trokken er dagelijks op uit met kinderwagen om te gaan kanteren, de vrouw vies en vet, de rok van vóór haast tot de knieën en van achter op de grond. Zij was ook nog in positie en vloekte en schold man en kinders voor alles uit.
H. van Aalst: Onder martieners en bietsers. 1946. Tweede druk 1973
Hoe vrouwen in ‘positie’ kwamen, was voor ons kinderen een raadsel.
Hans Koekoek: Liefzijn toegestaan. 1982
