verouderde benaming voor het pandjeshuis of de lommerd.
Al in de zestiende en zeventiende eeuw sprak men eufemistisch (want men schaamde zich voor zijn armoede) over ‘Jan Oom’. Er zijn parallellen in andere talen. Vgl. het Franse ‘ma tante’, het Duitse ‘mein Onkel’ (in Oostenrijk: ‘Tante Dorothé’); Zweeds: ‘farbror’ (vaders broer; oom); Engels: ‘uncle three balls’. Engelse bronnen wijzen op de ‘rijke oom van wie men steeds geschenkjes krijgt’, als basis van deze uitdrukking. De Franse benaming zou onder invloed van het Nederlands of het Engels ontstaan zijn.
’t ls weer zo ver.... Alles na Oome Jan.... Alles! Herman Heijermans: Schetsen van Samuel Falkland, 1894-1911
Het fenomeen kredietbank, 325 jaar geleden in Nederland geïntroduceerd met de komst van de pandjeshuizen, de ‘lommerd’ of ‘Ome Jan’ in de volksmond, verschilt per gemeente in opzet. de Volkskrant, 03-01-92
De mensen die na de onafhankelijkheidsverklaring van Soekarno naar Nederland kwamen, en ook de Italianen, Spanjaarden en Turken, kenden het pandjeshuis al uit hun land van herkomst. Bovendien zijn zij gewend om hun geld te beleggen in goud en zilver. De kersverse pr-medewerker, die de strijd heeft aangebonden met de in zijn ogen negatieve benamingen ‘Ome Jan’ en ‘Lommerd’, presenteert de bank als een ‘eigentijds voorbeeld van multiculturele dienstverlening’.
De Groene Amsterdammer, 20-12-93
