dronken zijn. Vgl. de Engelse slang-term ‘oiled’.
Volgens het volksgeloof glimt het gezicht van een dronkaard van de alcohol. Vgl. vet*, dat in dezelfde zin wordt gebruikt. De uitdrukking bestond al in de negentiende eeuw (o.a. vermeld door Harrebomée). Huizinga stelt evenwel dat de uitdrukking ontstaan is onder bootslui die veel met olie omgingen en zich aan de wal nogal eens plachten te bedrinken. Een dronkaard wordt ook wel gekscherend een ‘oliebol’ genoemd. Toen voormalig premier Joop den Uyl in 1974 uitriep dat er een ernstige oliecrisis was, volgde een spotliedje van Vader Abraham en Boer Koekoek. ‘Den Uyl is in den olie’ klonk het. In negentiende-eeuwse studentenkringen werd een dronkaard een ‘oliebol’ genoemd. ‘Pietje Schol, Pietje Schol, Dronken soes, oliebol’ klonk het al bij Klikspaan (‘Studententypen’. 1876).
En ze is wel in de olie
Maar ze weet niet goed waarvan.
Joost Nuissl: De zwaan en de stervende danseres. z974
En toen ik eindelijk naar huis ging, had het gevroren en kwam ik de brug niet over van de gladheid en kreeg de slappe lach toen ik bedacht hoe dat er uit zou zien, ik, flink in de olie, kruipend op knieën en ellebogen, mijn fiets op z’n kant voor me uitschuivend de brug over...
Nieuwe Revu, 16-12-98
Een beetje koopman herkent handelswaar, zelfs als hij in de olie is.
HP/De Tijd, 22-10-99
