(1) versluierende uitdrukking voor masturberen*. Er spreekt geen moraliserende toon uit. Er wordt alleen een handeling beschreven. De uitdrukking kan zowel op vrouwen als op mannen slaan. Kunst & Schutte vermelden ook ‘de hand aan elkaar slaan’: elkaar betasten tot wederzijdse bevrediging.
Vondsten ontsproten aan een wel erg creatieve geest zijn: ‘met de handkar* rijden’ en ‘van de handewerkersvriendenkring”’. Moeders vragen hun zoontjes soms om ‘niet met zichzelf te spelen’ (eveneens in het Engels: to play with oneself). Zie ook handbediening*. In het Frans bestaat de uitdrukking ‘avoir la main occupée’. Duitsers ‘haben die Hand im Spiel’, ‘legen die Hände in den Schoss’ of gaan ‘handarbeiten’.
Een blanke nicht voegt zich dan ook bij ons groepje en slaat de hand aan zichzelf.
De Groene Amsterdammer, 09-08-95
Anderzijds is masturbatie erg in trek: steeds meer vrouwen slaan met of zonder via hun lijfblad verkregen vibrator de hand aan zichzelf.
Nieuwe Revu, 02-01-97
Mannen fantaseren er lustig op los, intussen de hand aan zichzelf slaand.
HP/De Tijd, 04-09-98
Vooral de mannen zitten met een ander privacyprobleem. De extraverte Ruud praat over niets anders dan de nood eens ‘de hand aan zichzelf te slaan’.
De Standaard, 29-09-99
Is het erg ziek om je af te vragen wat er zich op het moment dat de foto werd genomen allemaal buiten bereik van de camera in Lou Reeds schaamstreek afspeelde? Simpel gezegd: staat ome Lou daar nou gewoon een beetje klaar te komen? En zo ja, slaat hij daarbij de hand aan zichzelf, of verricht wellicht zijn vriendin Laurie Anderson enige hand- en spandiensten?
Het Parool, 11-04-2000
(2) Zelfmoord plegen. Aanvankelijk betekende ‘de hand aan iets slaan’ gewoon ‘iets vastpakken’. De uitdrukking mag dan tegenwoordig lichtjes gewelddadig klinken, toch wordt elke verwijzing naar de dood handig weggemoffeld. Oudere eufemismen voor zelfmoord zijn o.a. ‘zich iets aandoen”’ en ‘zichzelf te kort” doen’. In het Engels legt men bij dit onderwerp een voorkeur aan de dag voor wederkerende werkwoorden: ‘to die by one’s own hand; to do away with oneself; to lay violent hands on oneself’. Vgl. ook Duits: ‘Hand an sich legen’. Franstaligen houden het bij volgende perifrasen: ‘attenter à ses jours’; ‘mettre fin à ses jours (ä son existence)’; ‘finir ses jours’.
De hoeve van de man ‘die de hand aan zichzelf had geslagen’ bleef jarenlang leeg.
Ton Anbeek: Sisyfus verliefd. 1990
Van kinds af aan wordt Egyptenaren geleerd dat volgens de islam hun lichaam een geschenk van God is. Als zij de hand aan zichzelf slaan, belanden ze in de hel.
de Volkskrant, 19-11-99
De vader is woedend en verbiedt het meisje omgang met de man die zijn dochter tot het christendom zou hebben ‘misleid’. Volgens het bericht is het meisje radeloos en slaat zij de hand aan zichzelf. NRC Handelsblad, 05-01-2000
