Ensie 1950

Redactie Gerrit Krediet, Jan Baert, Jac. Bot, Salomon Kleerekoper (1950)

Gepubliceerd op 04-07-2019

Internationale rivieren

betekenis & definitie

Met het doel de vrijheid van verkeer te waarborgen zijn sommige waterwegen onder een speciaal regime gebracht. Het beginsel om internationale rivieren onder internationaal toezicht te brengen, daterend van de Franse revolutie, kwam tot uitdrukking in het ‘Verdrag van Wenen’ van 1815: iedere rivier, stromende door meerdere oeverstaten, zou onder administratie dezer oeverstaten komen, die bij gemeen overleg over zaken, de rivier en de navigatie betreffende, zouden beslissen.

Het verkeer op de rivieren zou vrij zijn, terwijl iedere oeverstaat voor het onderhoud op zijn gebied diende te zorgen. Op deze basis werd in 1831 een Statuut van de Rijn geschapen.

Deze Acte van Mainz werd in 1868 vervangen door de Acte van Mannheim, waarin het beginsel neergelegd werd, dat de scheepvaart op de Rijn van Bazel rot in de open zee vrij zou zijn. Duitsland achtte zich sinds 1936 niet meer gebonden aan de Acte van Mannheim, waardoor zeer gecompliceerde juridische verhoudingen ontstonden.

De na-oorlogsjaren hebben ernstige belemmeringen in de internationale Rijnvaart opgeleverd, waarvan een der voornaamste is de kunstmatige afleiding van het Duitse Rijnverkeer naar de Duitse zeehavens.Uit het overleg van de Rijnoeverstaten, dat leidde tot de Acte van Mannheim, ontstond verder de Centrale Commissie voor de Rijnvaart, die de rechtsverhoudingen op de Rijn regelt, het onderhoud van de vaarweg waarborgt, eisen stelt aan de Rijnschippers enz. Deze Commissie bestaat nu uit drie vertegenwoordigers uit Nederland, drie uit Frankrijk, twee uit Zwitserland, twee uit België, een uit Engeland en een uit de Ver. St.

Op de Donau werd in 1856 de internationale vrijheid van de scheepvaart geproclameerd. Voor het begin van de tweede wereldoorlog was de toestand zo, dat Donau deze rivier van Ulm in Duitsland tot aan de Zwarte Zee vrij was voor de vlaggen van alle naties. Op 30 Juli 1948 begon een Tabel 1. Verdeling der Rijnschepen aantal aantal tonnage

1938 1946 1946

Nederland .... 6 507 2 400 1 800 000 België 1 530 910 503 600 Duitsland .... 3 173 686 508 200 Frankrijk .... 303 92 106 400 Zwitserland . . . 164 123 83 700 speciale Donauconferentie waaraan deelnamen: Engeland, Frankrijk, de Ver. St., de Sowjet-Unie, Joegoslavië, Roemenië,Oekraïne, Hongarije, Tsjecho-Slowakije en Bulgarije, terwijl Oostenrijk vertegenwoordigd was door een waarnemer. De Ver. St. stelden voor, dat de scheepvaart op de Donau vrij zou zijn en toegankelijk voor alle handelsschepen op voet van volkomen gelijkheid. Er zou een internationale Donaucommissie moeten komen van elf leden uit de bovengenoemde landen. De Sovjet-Unie wilde de deelneming beperken tot de Donaustaten, waardoor ‘onrechtvaardige privileges’ van niet-Donaulanden afgeschaft zouden worden.

De Donauconferentie aanvaardde het Russische ontwerp, waardoor Engeland, de Ver. St. en Frankrijk uitgesloten werden. 18 Augustus 1948 werd het nieuwe ontwerp door de zeven O. Europese staten ondertekend. De drie uitgesloten landen erkenden de afschaffing van de in 1921 ingestelde commissie niet, evenmin als de autoriteit van enige thans ingestelde commissie.

Verder is er voor de eerste wereldoorlog tijdelijk of blijvend internationaal toezicht geweest op de Elbe, de Oder, de Po en de Proet. Daarna werden nog internationale reglementen opgesteld voor Oder, Memel en Elbe.

F.O. Mance and J. E. Wheeler, International River and Canal Transport, 1944.