De oudste geschiedenis van de mens gaat terug tot in het eerste gedeelte van de kwartaire aardperiode, het diluvium. In jaren uitgedrukt kan men zeggen dat de mensheid ongeveer 600 000 jaar bestaat.
Hoe lang deze periode ook lijkt — zij omvat ongeveer 18 000 geslachten — zij is toch slechts ongeveer 1% van de tijd dat leven op aarde bekend is. Van de tijdens het diluvium geleefd hebbende mensen kennen wij alleen de fossiele overblijfselen, d.w.z. skeletgedeelten, tanden en — door het maken van afgietsels van de schedelholte — iets van de grootte en de oppervlakteconfiguratie van de hersenen.Fossielen van de mens kennen wij uit Europa, Afrika, Azië en Australië; Amerika is, voorzover wij weten, later dan de andere werelddelen bewoond. In Europa, waarvan wij voor onze beschrijving uitgaan en waar trouwens de fossielen het eerst gevonden zijn, kan men twee grote groepen van mensen onderscheiden: de jong-diluviale mensenrassen, die men onder de naam Homo recens fossilis samenvat, en de midden(resp. oud-) diluviale rassen, waarvan de Homo neanderthalensis hoofdzakelijk vertegenwoordiger is
