gemeente in Noord-Brabant, gelegen aan de rivier de Beerze. tussen Tilburg en Eindhoven en omvattende de dorpen Middelbeers, Oostelbeers en Westelbeers (ook wel De Beerzen genoemd) en een aantal gehuchten en buurtschappen, w.o. De Baest en Huigevoort.
Oost-, West- en Middelbeers maakt deel uit van het Stadsgewest Tilburg, telt 4.671 inwoners (1986) en is 4168 ha groot. Ze grenst aan de gemeenten Oirschot, Vessem. Wintelre en Knegsel, Hoogeloon, Hapert en Casteren, Bladel en Netersel en Di,ssen.
Wapen: Van lazuur, gevierendeeld, beladen ieder vierendeel met een klimmende leeuw van goud, het schef van goud beladen met drie baarsen van lazuur (1818).
Geschiedenis: Het dorp Oostelbeers, waarvan de kern geheel verplaatst werd. is door Maarten van Rossem in 1542 helemaal in de as gelegd. Alleen de toren van de oude St. Andreaskerk, waarover men al in 1420 de beschikking had. is eenzaam in het land blijven staan. Het dorp werd in de richting Oirschot weer opgebouwd. Het landgoed De Baest was in 1590 het lusthuis van de bisschoppen van 's-Hertogenbosch, die in Oostelbeers door een overeenkomst met de Abdij van Tongerloo vele goederen verkregen. Het oorspronkelijke huis bestaat niet meer, het werd in de 18de eeuw' vervangen en in 1854 verbouwd.
Oostelbeers kreeg in 1853 een neogotische kerk. H. Andreas en Antonius van Padua, waarvan ook alleen de toren is overgebleven. Er werd nadien een nieuwe kerk gebouwd.
De parochie is vanaf 1420 tot in de 19de eeuw zonder onderbreking door de Abdij van Tongerloo bediend, ook in de generalileitsperiode, waarin de kerk moest worden gesloten. In de 17de eeuw werd het dorp geplaagd door de pest en de rode loop. Pastoor D. Roijmans, die in 1667 in Oostelbeers was gekomen, heeft zich toen bijzonder verdienstelijk gemaakt. Hij werd niet door de besmettelijke ziekte aangetast, maar overleed later in 1673 toen hij zich weer in de abdij had teruggetrokken. Middelbeers. dat samen met Westelbeers, eveneens in de 1 5de eeuw een kerkgebouw kreeg, heeft in 1542 ook van de benden van Maarten van Rossem te lijden gehad, en evenzeer van de pest. In 1637 werd m verband met dat laatste in Westelbeers een kapelletje aan de Beerze gebouwd om voortaan van deze zwarte dood gespaard te blijven.
In 1648 werden ook in deze plaatsen de bedehuizen gesloten.
Veel later dan in andere plaatsen werd het fraaie dorpskerkje van Middelbeers weer door de katholieken in gebruik genomen; dat was eerst na 1820 het geval, en het zou voor korte duur zijn. omdat het te klein werd bevonden. Het kerkje uit de 15de eeuw was gebouwd in een tijd, toen Middelbeers slechts een paar honderd inwoners telde.
In totaal met Oostelbeers en Westelbeers samen kwam Middelbeers in 1796 nog slechts op ongeveer 875 inwoners. De oude kerk bleef verlaten achter, nadat er een nieuw bedehuis in Middelbeers was gebouwd. Het zou uiteindelijk dienst gaan doen als een soort cultureel centrum voor concertjes en tentoonstellingen, nadat het in 1963 was gerestaureerd. De gemeente Oost-, West- en Middelbeers was na de Tweede Wereldoorlog de eerste gemeente in ons land die een vrouwelijke burgemeester kreeg in de persoon van mevr. T. Smulders-Beliën, die haar man opvolgde.
Aanvankelijk waren de drie dorpen uitsluitend aangewezen op de landbouw als middel van beslaan: eerst later zou er zich enige industrie vestigen, o.m. bouw- en wegenbouwbedrijven, bouwmachines. houtindustrie, kampeerartikelenfabriek en fabriek voor vruchtenlimonade, glasbedrijf en transportbedrijven.
Overheidsinstellingen e.d.:. gemeentehuis, Doornboomstraat 22. Middelbeers; rijkspolitiebureau. Doornboomstraat 30. Middelbeers; postkantoor, Anjerstraat 19. Middelbeers; waterschap. De Dommel. Molenpad 8, Boxtel.
Nutsbedrijven: gas: Nutsbedrijven. Nachtegaallaan 15, Eindhoven; water: Waterleidingmij Oost-Brabant. Dorpsstraat 197, Veldhoven; elektriciteit: PNEM n.v.. Molenstraat 1. Best.
Onderwijs: twee scholen voor basisonderwijs, een te Middelbeers en een in Oostelbeers.
Kerken: St. Andreas, Oostelbeers; St. Willibrordus, Middelbeers.
Recreatie en sportaccommodaties: Sportpark, sociaal-cultureel gebouw, vormingscentrum De Spreeuwel. De gemeente is rijk aan natuurschoon, o.a. landgoed De Baest met de Baesterboerderijen en het dal van de Beerze.
Bron: A. C. Broek, Stad en Meierij van 's-Hertogenbosch; Kath. Meierijs Memorieboek; Ned. Gem. gids.
