gemeente in het noordoostelijk deel van Noord-Brabant, gelegen ten oosten van ’s-Hertogenbosch en ten zuiden van Oss. Ze omvat de dorpen Nistelrode.
Vorstenbosch en een gedeelte van Loosbroek, alsmede de buurtschappen Achterstraat, Bus, Deist, Donzel, Dijk, Het Kantje, Kleinwijk, Loo, Loosbroek, Maxend, Menzel, Vorstenbosch, Wijen en Zevenbergen.Nistelrode telt 6750 inwoners (1985) en is 3272 ha groot. Ze maakt deel uit van het stadsgewest Oss en grenst aan de gemeenten Schaijk, Uden, Veghel, Heeswijk-Dinther, Heesch, Oss en Berghem. Wapen: In blauw het beeld van de H. Lambertus in goud. hebbende in de rechterhand de staf en op de geheven linkerhand een kerkgebouw (1817). Het gemeentezegel draagt als opschrift: ,,Gemeentebestuur van Nistelrode St. Lambertus''.
Geschiedenis: Het dorp Nistelrode had vermoedelijk reeds in de veertiende eeuw de beschikking over een bedehuis, een kapel ter ere van het H. Antonius Abt. die aangeroepen wordt tegen de pest. De oudst bekende pastoor van de parochie, die toegewijd werd aan de H. Lambertus, wordt genoemd in 1496: Augustinus van Uden, toen de Priesters van de Duitse Orde het patronaatsrecht van Nistelrode bezaten. Deze orde was ontstaan tijdens de kruistochten en opgericht door Duitse en Nederlandse ridders in 1190. Kort na 1230 hadden de priesterridders de beschikking over commanderijen in Gemert en Vught en het patronaatsrecht in de kerken van Vught, Gemert, Geldrop, Nistelrode en de kapel van Handel.
In de tijd van de reformatie werd de oude parochiekerk, die in de Akker gelegen was, aan de katholieken ontnomen. Dezen waren toen aangewezen op het vrije Uden. Toen het weer werd toegestaan een eenvoudige schuurkerk in gebruik te nemen, werd deze midden in het dorp geplaatst. De oude parochiekerk van St. Lambertus kwam in 1799 weer terug in gebruik van de katholieken. Daarnaast kende Nistelrode nog drie kapellen, een in het dorp, een in de uithoek Vorstenbosch en een derde in Loosbroek: deze waren alle drie toegewijd aan de H. Antonius Abt.
In Vorstenbosch werd later, in 1849, een nieuwe katholieke kerk in Waterstaatstijl gebouwd, met nog bezittingen uit de 16de eeuw. t.w. enkele beelden en twee klokken.
Nistelrode is lang een van de armste dorpen van Noord-Brabant geweest. Tot aan de Tweede Wereldoorlog was dat nog het geval. De opbloei kwam eerst na de bevrijding. Lange tijd was het dorp aangewezen op landbouw en de mensen trachtten wat bij te verdienen met weven van linnen. Een korte opleving ontstond er omstreeks 1870, maar daarna verviel het dorp weer in armoede. In de dertiger jaren van de 20ste eeuw, de crisisjaren, werd er in de bossen rondom Nistelrode werk verschaft aan werklozen.
Monumenten: Waterstaatskerk uit 1840: gesloten standerdmolen 17de eeuws; bergmolen Windlust uit 1798. in 1900 verhoogd; enkele oude boerderijen.
Overheidsinstellingen e.d.: gemeentehuis. Laar 41; rijkspolitiepost. Kromstraat 24; postkantoor. Kromstraat 1: postagentschap. Kapelstraat. Vorstenbosch: waterschap.
De Aa. Postelstraat 49. 's-Hertogenbosch.
Nutsbedrijven: gas: Obragas, Evertsenstraat 1. Veghel; water: Waterleidingmij Oost-Brabant. Parallelweg Z 3a, Veghel: elektriciteit: PNEM n.v.. Kastanjeweg 4. Uden.
Onderwijs'. Twee scholen voor basisonderwijs in Nistelrode en een in Vorstenbosch.
Recreatie en sportaccommodaties: Sportpark De Schellen, sportzaal De Hoef; openluchtzwembad Achter de Berg; gymnastiekzaal 't Maxend; vliegveld Nistelrode: sportpark De Bergakker te Vorstenbosch. Natuur-educatief centrum Slabroek: zandverstuivingen.
