eenheidsbeweging, die in de oorlog, augustus 1940, werd opgericht door mr. J.
Linthorst Homan. dr. J. de Quay en mr. L. Einthoven. Binnen een week telde de Unie al 100.000 en binnen een paar maanden 800.000 leden, mensen, die zich bedreigd voelden door de Duitse bezetters en de NSB. Deze eenheidsorganisatie had een duidelijke Nederlandse signatuur, gericht tegen de NSB van Mussert en het Nationaal Front van Arnold Meijer; werd door de NSB „de Churchill-unie” genoemd.
De Unie had aanvankelijk haar zetel in Den Haag, maar al spoedig werd de hoofdzetel naar Noord-Brabant verplaatst, met gespreksoord op Wargashuyse. op de grens van Helvoirt-Vught: centrum van studie, voorlichting en discussie voor de landelijke en provinciale leden van de Nederlandse Unie. Het driemanschap was daar herhaaldelijk present, alsmede voormannen als Jef de Brouwer, P. J. Bouman. Joan Willems en Piet van Loon. De Unie kreeg zoveel aanhang omdat de politieke partijen niet naar buiten konden treden en de Nederlanders zich onderling wilden afzetten tegen de fascistische organisaties.
Uit een beweging als Brabantia Nostra en de Groninger Gemeenschap is o.m. de Nederlandse Unie voortgekomen voor wat betreft het kader. Herhaaldelijk kwam het bij de colportage van het Unie-blad tot botsingen met de NSB. die met boksbeugels bewapend de propagandawinkels van de Unie bestormden en mensen in elkaar sloegen. In juli 1941 vielen de Duitsers Wargashuyse binnen en namen materiaal van de Nederlandse Unie in beslag. Kort daarop werd de Unie verboden en de leiders gegijzeld. De organisatie heeft slechts bestaan van zomer 1940 tot december 1941.Van de Brabantia-Nostra-groep hadden velen een aandeel in het werk van de Unie. Zo was Jef de Brouwer leider van de interne dienst en de opbouw. Geert Ruygers hoofdredacteur van het weekblad. Begin 1941 telde de Unie al vijftig bureaus in het gehele land. Brabanders als Max van Poll. mr. E.
Sassen, ds. H. Moll van Charante hadden ook duidelijk hun inbreng in de Unie.
Mussert legde op 12 december 1941 de eed van trouw aan Hitler af. Een van de beloningen, die hij kreeg, was dat de Nederlandse Unie met ingang van 14 december verboden werd. Mr. Einthoven werd als eerste van het driemanschap op 4 mei 1942 in gijzeling genomen. Hij werd niet meer in vrijheid gesteld, maar toen de gijzelaars uit Sint-Michielsgestel begin september 1944 naar het concentratiekamp Vught werden overgebracht, wist hij zich in een voorbereide schuilplaats te verbergen, 's Nachts ontkwam hij. zij het onder moeilijke omstandigheden. Hij dook onder.
De Quay werd met Linthorst Homan op 13 juli 1942 als gijzelaar geïnterneerd in Sint-Michielsgestel. In de zomer van 1943 mocht hij naar huis omdat hij zich als reserve-officier moest melden voor krijgsgevangenschap in Duitsland. Hij meldde zich niet. maar dook onder in Sevenum. waar hij contacten onderhield met de illegaliteit en met het illegale blad Christofoor. Linthorst werd onverwachts in april 1944 vrijgelaten. Hij dook in Brabant onder en zamelde gelden in voor de illegaliteit. Kaderleden van de Unie raakten steeds meer betrokken bij het verzet en bij het uitgeven van illegale blaadjes als De Schans, Bulletin, Je Maintiendrai, Christofoor e.a.
Bron: dr. L. de Jong. De Nederlandse Unie; Herstel- en vernieuwingsbeweging in het bevrijde Zuiden.
