een van de grootste kinder- en volksfeesten in Noord-Brabant, waarvan de Tilburgse kermis de grootste is van het gehele land (met een staangeld van ca f 1,5 miljoen en ruim 170 attracties; 1985). Het is lang kermis in Brabant.
Reeds in het vroege voorjaar begint het; dorp voor dorp, stad na stad wordt bezet door de karavaan van oude bekende kermisfamilies, van wie er vele uit Noord-Brabant komen. Het oude volksfeest heeft oorlogen overleefd, revoluties doorstaan en perioden van felle religieuze bestrijding aan zich voorbij zien gaan. De kermis is gebleven.De kermisvakgenoten zijn er van overtuigd, dat de kermis blijft zolang er jeugd is. Er blijkt in Brabant nog genoeg belangstelling bij het publiek te bestaan. Van gebrek aan fantasie en initiatief bij de exploitanten is ook geen sprake. Er is wel eens op gewezen, dat de kermis veel van haar attractiviteit heeft verloren door moderne apparaten en gokautomaten, en eveneens door een niet altijd even goed toegepast pachtsysteem. In vele café’s wordt nog wekelijks geld gespaard in de zogenaamde kermispot, de dubbeltjespot, die met kermis wordt geleegd. Dan gaan de gildebroeders er op uit om te feesten en koning- of prijs te schieten.
De kermis werd een traditie toen de steden ontstonden, tussen 1100 en 1384 en toen de jaarmarkten werden ingevoerd. Het waren aanvankelijk kerkelijke feesten; de kerk-missen gaven daartoe de eerste aanleiding: in het kerkportaal met dramatische opvoeringen. Vandaar verhuisde de kermis naar het kerkplein en uiteindelijk naar de openbare pleinen.
Er waren aanvankelijk enkele kermissen per jaar, later in de meeste plaatsen teruggebracht tot een. Op het einde van de 19de eeuw werden kermissen in verschillende steden van Nederland afgeschaft omdat men het een minderwaardig volksfeest vond. In Noord-Brabant bleef de kermis echter bestaan. Vele ouderwetse draaimolens en stoomcarroussels zijn verdwenen; er kwamen achtbanen en reuzenraderen voor in de plaats; ook de draaiorgelmuziek werd geleidelijk aan vervangen door rock and roll, beat en disco. In de tachtiger jaren kwamen er computergestuurde attracties op de kermis bij.
Bekende kermisexploitanten in Brabant zijn o.m. de families Janvier, Keijzer, Reemer en Vermolen.
Bron: Anton van Oirschot, Het Land van de Brabanders; Kermiskram Nieuwsblad 1985.
