Encyclopedie van Noord Brabant

Anton van Oirschot (1985-1986)

Gepubliceerd op 20-10-2020

JAN IV VAN BRABANT

betekenis & definitie

(Atrecht 1403-Brussel 1427), hertog van Brabant, zoon van Anton van Bourgondië; huwde in 1418, 15 jaar oud, met Jacoba van Beieren; werd in 1425 erkend als graaf van Henegouwen en door de Kabeljauwen in Holland en Zeeland als vorst. In die twee gewesten benoemde hij Philips de Goede tot ruwaard.

Jan IV stichtte in Leuven de Katholieke Universiteit. Hij was een neef van zijn gemalin en had voor zijn huwelijk met haar dispensatie van de paus verkregen. Jacoba’s oom, Jan van Beieren, werd door de keizer met de landen van Jacoba beleend, maar bij verdrag van Woudrichem werd de kwestie opgelost. Jan van Beieren kreeg een groot deel in het zuiden van Holland in erfleen en zou samen met Jan IV Holland, Zeeland en Henegouwen besturen. Door financiële moeilijkheden verpandde Jan IV Holland en Zeeland aan Jan van Beieren, tegen de zin van Jacoba in. Zij verklaarde haar huwelijk ongeldig.

Jacoba die met een Brit hertrouwde, werd later door Jans bondgenoot, Philips de Goede, gevangen gezet in Gent. Na de dood van Jan van Beieren bleef Jan IV zich als graaf van Holland en Zeeland beschouwen, hoewel Philips de Goede de rechten had verkregen van Jan van Beieren. Jacoba, die wist te ontsnappen en enkele successen boekte, moest uiteindelijk afstand doen van haar graafschappen ten gunste van Philips de Goede.