gemeente in Midden-Brabant, grenzend aan België. Ze omvat de dorpen Hooge Mierde en Lage Mierde en Hulsel, alsmede 9 buurtschappen w.o.
Mispeleind en Wellenseind. Hooge en Lage Mierde telt 3.601 inwoners (1984) en is 4737 ha groot. Ze grenst behalve aan België aan de gemeenten Hilvarenbeek, Bladel en Netersel en Reusel.Wapen: In blauw de heilige Stephanus op een losse grond, in de rechterbovenhoek uitkomend uit de schildrand een stralende schaduwzon, waarvoor een wolk; alles van goud. Vastgesteld door de Hoge Raad van Adel in 1817. In het wapen komt de patroon van de parochie Lage Mierde voor.
Geschiedenis: De Mierden komen in de oudste stukken voor onder de namen Mirta en Myrtha en worden later onderscheiden in Mier, Mijerdt of Mierde Superior en Inferior, of wel Hooge en Lage. Wat dat Mirta of Myrtha precies betekende of waar het op duidde is niet zeker. Wel dat de beide Mierden van oudsher één parochie vormden en dat de abdij van Floreffe er het recht van benoeming van pastoors had en het recht van tiende. In 1212 verkrijgt echter de abdij van Averbode rechten in Mirta: het recht van tiende en de woeste grond tussen de Beek en de hoeve Culitrode (Kuilenrode). Averbode gaat dan ook aanspraak maken op het patronaats- of benoemingsrecht voor de kerken in de Mierden. Er wordt een compromis gevonden dat bepaalt dat het recht bij toerbeurt zal worden uitgeoefend.
Inmiddels had hertog Jan van Brabant op 19 september 1331 de woeste gronden in Mierde aan de inwoners ten geschenke gegeven, waardoor zij vrijgesteld waren van het betalen van een houtschat.
Het kerkelijk compromis betekende geen definitieve oplossing, want in 1473 moesten de prelaten van het Park bij Leuven en van St.-Michael te Antwerpen een uitspraak doen in de gerezen geschillen. Zij komen tot de conclusie dat Floreffe inderdaad de oudste rechten heeft, maar concluderen tevens dat het goed zou zijn de parochie na de dood van de dienstdoende pastoor, Henricus van Eyck, in tweeën te splitsen, waarbij Hooge Mierde aan de abdij van Averbode zou toevallen, terwijl de abdij van Floreffe het benoemingsrecht in Lage Mierde zou behouden. Deze beschikking werd het volgend jaar door paus Sixtus IV en in 1480 door de prins-bisschop van Luik, Lodewijk van Bourbon, bevestigd. En zo kwam het in 1520 bij Floreffe.
Tot 1659 bleven de kanunikken van Floreffe Lage Mierde bedienen, nadien zouden de abdijheren van Postel hen opvolgen. Van 1520 tot 1820 bleef de abdij van Averbode de parochie van Hooge Mierde bedienen. Er kwamen echter moeilijke tijden. Over de nieuwe grens, in Averbode, richtten de parochianen van de beide dorpen een grenskerk op, toen zij na 1648 hun eigen kerken niet meer mochten gebruiken. Vanuit de pastorie van Arendonk werden de dorpen bediend, totdat in 1673 de kans gegrepen werd door de inval van de Fransen om in de eigen plaats een schuur als kerk in te richten. De oude St.
Janskerk was danig in verval geraakt toen de katholieken deze in het begin van de 19de eeuw terugkregen. In 1821 kon zij weer in gebruik worden genomen. Lage Miere behield zijn 15de eeuwse kerktoren. Van de kerk is ook het basilicale schip nog 15de eeuws. In Hooge Mierde werd de toren uit de eerste helft van de 15de eeuw behouden; de kerk werd in 1922 gesloopt.
In 1811 werden de Mierdes samen met Hulsel officieel een gemeente.
Middelen van bestaan: De gemeente staat bekend als de meest boerse gemeente van Brabant met 28 procent van de bevolking die werkzaam is in de landbouw; daarnaast is het toerisme belangrijke bestaansbron, met diverse campings, waarvan twee grote met een capaciteit van 6000 man.
Recreatie: Hooge en Lage Mierde beschikt, met Hulsel, over veel bosgrond en vennen, grenst aan het uitgestrekte landgoed De Utrecht; ligt in het dal van de Reusel. De vennen zijn bekend als De Flaas en het Goorven. Grote delen zijn echter niet voor het publiek toegankelijk. Er zijn wandelroutes uitgezet in de terreinen rondom het Pannenven, de Weelsedijk en Het Voortje en De Eendengoor. Er is aan de rand van het wandelgebied een spartelplas met kleine accommodatie.
Overheidsinstellingen e.d.: gemeentehuis: Dorpsplein 3; politiepost: Draaiboom 36, Lage Mierde; postkantoor: Dorpsplein 12, Lage Mierde.
Nutsbedrijven: gas: Gasbedr. Eindhoven; water: Waterleidingmij Oost-Brabant, Dorpstraat 197, Veldhoven; elektriciteit: PNEM, Industrieweg 37, Veldhoven.
Onderwijs: zowel Hooge als Lage Mierde heeft een school voor basisonderwijs. Sportaccommodaties: voetbalvelden in Hooge en Lage Mierde en Hulsel, een open zwembad in Hooge en een overdekt in Lage Mierde.
Bron: Schutjes, Gesch. v. h. Bisdom Den Bosch.
