Encyclopedie van Noord Brabant

Anton van Oirschot (1985-1986)

Gepubliceerd op 20-10-2020

GERWEN

betekenis & definitie

dorp in Noord-Brabant, onderdeel van de gemeente Nuenen-Gerwen-en-Nederwetten. In 1840 telde Gerwen slechts 571 inwoners; in 1890 waren er 658 inwoners; in 1985 1944.

Gerwen bestaat uit de wijken Heuvel, Laar, Langelaar, Alvershool, Rulle, Spek, Nieuwendijk en de Staart, ook wel de Stad genoemd. Naam vermoedelijk afkomstig uit persoonsnaam Gerwin. Het dorp Gerwen wordt begrensd door de dorpen Nijnsel, Lieshout, Stiphout, Nuenen, Nederwetten en Breugel. Het oude centrum is Het Laar. Er is nog een akker bekend als Het Hagelkruis, omdat daar vroeger een dergelijk kruis moet hebben gestaan.Vanaf de 15e tot aan de 20e eeuw heeft Gerwen slechts een honderdtal huizen geteld. Hoofdbronnen van bestaan waren landbouw en de weverij. Het heeft steeds een gezamenlijk bestuur met Nuenen gehad.

De parochiekerk is toegewijd aan St. Clemens. In 1496 werd de kerk van Nuenen van die van Gerwen afgescheiden; ook die van Stiphout had de kerk van Gerwen als moederkerk. Tot omstreeks 1200 waren de graven van Duras en Loon de bezitters van Gerwen en Stiphout.

De kerk van Gerwen stamt uit de 15e eeuw, al zou een deel van de onderbouw afkomstig zijn van een ouder gebouw. In 1648 werd het kerkgebouw afgenomen. Tot 1821 heeft Gerwen geen eigen pastoor meer gehad. Nadat een nieuwe parochiekerk was gebouwd werd de 15e-eeuwse Clemenskerk van Geffen in 1983 verkocht aan de Stichting St. Jozef, en missionaire afdeling van de Priesterbroederschap Pius X, opgericht door de Fr. bisschop M. Lefèbre, die zich tegen het beleid van het Vaticaan verzet.