Encyclopedie van Noord Brabant

Anton van Oirschot (1985-1986)

Gepubliceerd op 20-10-2020

GASBEDRIJVEN

betekenis & definitie

werden omstreeks 1850 in verschillende Brabantse steden opgericht met de bedoeling openbare gebouwen en spoedig daarna ook woningen en straten van gasverlichting te voorzien. De eerste proeven waren reeds rond 1816 genomen, waarna concessies volgden.

In Noord-Brabant begonnen de meeste grote gemeenten met eigen gasbedrijven, spoedig gecombineerd met elektriciteitsbedrijven, het GEB.Het gas werd gewonnen uit kolen. Nog tot in de 50er jaren van de 20e eeuw werd in verschillende plaatsen ook nog gebruik gemaakt van gasverlichting maar daarna werd al spoedig overgegaan op elektriciteit, m.n. natrium. Voor gas werd gebruik gemaakt van mijngas, totdat in de 60er jaren aansluiting volgde op het sindsdien gewonnen aardgas. lOO.OOOden kooktoestellen en verwarmingsbronnen moesten hiervoor in korte tijd worden omgebouwd.

De exploitatie van gas is in een deel van Brabant in handen van de Maatschappij Intercommunicale Gasvoorziening Obragas (met 90.000 aansluitingen in 27 gemeenten), voor een deel ook van Intergas en stedelijke bedrijven. Vele gemeenten zijn aandeelhouders geworden naast de provincie Noord-Brabant en de Nederlandse Gasunie. De exploitanten kopen het gas in van de Gasunie. Er worden door de gemeentelijke gasbedrijven grote winsten gemaakt, die terugvloeien in de gemeentekas. (Voorbeelden: grotere gemeente: ’s-Hertogenbosch over één jaar (1981) f. 5.677.000,-; middelgrote gemeente: Schijndel f. 667.000,-; kleinere gemeente: Drunen f. 880.000,-).

Bron: De Stem 28-9-’83; Brab. Dagbl. 1911 -’82.