Noord-Brabant telde vroeger een groot aantal vestingsteden en fortificatiewerken, zoals de vestingen Bergen -op Zoom en Steenbergen uit de Spaanse tijd, de steden Klundert, Geertruidenberg, Woudrichem en Heusden, met Willemstad tot de voorposten behorend. Zevenbergen verloor zijn muren in 1427; Ravenstein werd in 1543 ontmanteld; de vestingwerken van Eindhoven werden in 1583 geslecht.
Helmond was na 1602 niet langer een vesting. Belangrijke vestingsteden waren Breda, ’s-Hertogenbosch en Grave. Zij werden in 1701 door Menno van Coehoom als onderdeel van het zuiderfrontier in het geheel van de landsverdediging opgenomen. Daarnaast waren er nog schansen, forten en liniën; de linie Bergen-op-Zoom-Steenbergen met de forten De Rovere, Pinssen en Moermont; schans Noordam bij Zevenbergen, fort Bovensluis bij Willemstad (uit 1861), bastion Solms te Steenbergen evenals bastion Wijngaarden. De meeste hiervan zijn nog slechts gedeeltelijk aanwezig. Restanten zijn nog te vinden van het Ravelijn in Bergen op Zoom, de Waterschans en het fort Kijk in de Pot; de wallen en Kroonwerk Suikerberg in Klundert; wallen met Waterpoort in Woudrichem; Spanjaardsgat in Breda, gedeelte van wal in Geertruidenberg; gerestaureerde vestingwerken van Heusden, de vestingwerken van Grave, vestingmuur van ’s-Hertogenbosch met de bastions Vught, Oranje, Baselaar en St.Anthonie en enige rondelen aan de Zuidwal en de Hekellaan; verder een deel van de Citadel of fort Willem Maria, ook wel Papenbril genoemd, gebouwd omstreeks 1637 (nu minus bastion 1).
Gedeeltelijk nog bestaande liniën van den Hout en de Munnikhof onder Oosterhout en Terheijden (1701), Spinolaschans te Breda, Kleine Schans Terheyden, en de forten Hedikhuizen en Orthen. Fort Crevecoeur voor een deel; nog grachten en verhoogd terrein van de batterijen, stelling Hintham met fort Alexander te Rosmalen, de Lunette Tweeberg en fort Willem; verdwenen is fort Blauwe Sluis; lunetten van verschanste kamp Vught zijn gebastionneerd (Lunette II was in de Duitse tijd fusilladeplaats). In de plaats van Fort Isabella, dat in 1914 werd geslecht, kwam een kazerne. Fort Orthen en redoute te Herpen zijn nog intact. Albertusschans was in 1623 al geslecht; fort te Engelen, herhaaldelijk geslecht, is slechts deels terug te vinden, evenals fort St.Michiel of Pettelaar. Bron: Gudde in Brabantia, 1962.
