Encyclopedie van Noord Brabant

Anton van Oirschot (1985-1986)

Gepubliceerd op 20-10-2020

FAMILIENAMEN

betekenis & definitie

Veel in Noord-Brabant voorkomende familienamen zijn die van aardrijkskundige aanduidingen en in het bijzonder herkomstnamen, zoals Van Tilburg, en beroepsnamen, zoals Smulders; ook namen met suffixen als er(s), aar(s), man(s) komen met name in Noord-Brabant veelvuldig voor.

Veel voorkomende namen (met aantal naamdragers) zijn: Van de Ven (6311), v. d. Heyden (5864), Verhoeven (5574), Verhagen (2477), v. d. Sande (1799), v. d. Wiel (2039), v. d. Laar (1767), van Laarhoven (1483), v. d. Aa (1390), v. d.

Zanden (1353), Verschuren (1185), v. d. Pas (1081), v. d. Loo (1010), alsmede Akkermans, Bergmans, Brekelmans, Meulendijks, v. d. Veeken, Vereyken, Verstappen en Zijlmans. Van de toponiemen is Noord-Brabant voor wat betreft deze methode van naamgeving het kerngebied van Nederland. Meer dan 1000 naamdragers hebben de namen: Van Dongen, van Loon, van Lieshout, van Gils, van Boxtel, van Gestel, van Erp, van Vught, van Schijndel, van Iersel, v. d.

Hurk, van Uden, van Gooi, van Beers, van Kessel, van Tilburg, van Mierlo, van Oosterhout, van Riel, van Gerwen, van Oorschot, van Gorp, (van)Wijnen, van Wanrooy, van Lierop, van Ham en v. d. Dungen. Met aantallen van 500-999 naamdragers volgen: Van Dorst, van Alphen, van Breugel, van der Wouw, van Zundert, van Bakel, van Habraken, van Zon, v. d. Vorst, van Drunen, van Gemert, van Ginneken, van Geffen, van Osch, van Rijswijk, van Rosmalen, van Haaren, van Kuik, van Schayk, van Asten, van Bussel, van Bokhoven, v. d. Oetelaar, van Dinther, van Lith, van Heugten, van Bavel, van Helvoort, van Kemenade, van Veghel.

Ook typisch Noord-Brabants zijn beroepsnamen met tweede naamvals-S, zoals Swagemakers, Smulders, Dekkers, Kuypers, Brouwers, Schoenmakers, Snijders, Smolders, Bekkers, Wagemakers, Kosters, Slegers, Gruyters, Hoppenbrouwers, Steenbakkers, Hopmans, Schilders, Steenbakkers, Wagtmans; in totaal een lOOtal namen van Brabantse herkomst. Veel voorkomend zijn de kernnamen in Noord-Brabant, waarvan de naamdragers voor meer dan 50% in één gemeente voorkomen, zoals De Beer, Donders, van Hest en Mutsaers voor Tilburg, v. d. Pluym voor Dussen en van Tuyl voor Eindhoven.

Namen met een typisch Brabantse vorm zijn: Bogaers, Doorakkers, Graafmans, Jongbloets, van Laerhoven, Leenhouwers, Luybregts, Mols, Mommers, Mutsaer(t)s, Pessers, Pigmans, Santegoets, Smeulders, van Spaendon(c)k, Spijpers, Teurlings, Weyters, Zebregts en Zoontjes. Groot in aantal zijn ook de families Jansen (7494), Jansens (5323), maar specifiek Brabants zijn de Jansens (124)? en Janssens (1248). Er is een sterke verwantschap geconstateerd tussen Noord-Brabant en de Belgische provincies Antwerpen, Brabant en Limburg voor wat betreft herkomstnamen, -mans- en beroepsnamen. Bron: Ned.Repertorium van familienamen, Noord-Brabant, 1977; volkstelling, 1947.