Encyclopedie van Noord Brabant

Anton van Oirschot (1985-1986)

Gepubliceerd op 20-10-2020

ECHTREGLEMENT, HET

betekenis & definitie

voor Noord-Brabant als generaliteitsland werd door de staten generaal in 1656 een speciaal echtreglement van kracht verklaard. Aangezien de „ervarentheyt leert zegt het echtreglement voor Brabant dat velen ontijdelijk te saamen als man ende vrouw huishouden oft bruilocht houden” en dat vaak voor het huwelijk reeds een ongepaste verhouding tussen de ondertrouwden bestond werd een boete van 40 guldens daarop gesteld, die half om half door de verloofden moest worden gedragen.

In het Echt-reglement wordt ook verhaald, dat het op tal van fronten met de zeden niet zo nauw werd genomen: ,,dat wij, Willem Hendrick, Prince van Orange, oock in ervaringe ghekomen zijn dat onse voorn, steden, Landen en Heerlijckheden in Brabant, vervult zijn met Boelschappen, Hoererijen, Overspeelen, lichtvaerdige te samen ende deurloopingen door kinderen, in weerwil spijt ende tot groote droefheydt van vrome ende sorghvuldige ouders ende voochden; oock met moetwillige verlatingen, wrevelige Huyshoudingen, Schofferingen ende andere oneerbaerheden”.

Het werd daarom ook verboden ,,in concubinaatschap en boelschap” te leven op straffe van een boete van honderd gulden en met de verplichting om terstond te trouwen of de ander meteen te verlaten. Wanneer dat niet zou gebeuren werd de schuldige verbannen.

En de „Hoeren ende Hoeren Jagers sal men vangen, op de eerste reyse te water ende te broode setten, op de tweede reyse bannen, geesselen ofte swaerder straffen”.

„De ervarentheyt leert dat veele ontijdelijck te samen als Man ende Vrouw huyshouden ofte Bruiloft houden; dat oock veele Dochters ende jonge Weduwenen beslapen ende bezwangert werden vande geene met welche sy daer naer trouwen ofte vermeijen te trouwen”.

In ieder geval vervielen die overtreders „in eene boete van veertich guldens... ende sullen die ouders voor haer Kinderen ende Vrouwen voor haere Dienstmaechden daertoe raet ofte daet gevende moeten in staen, daoch aen de huyre der soodanige de betalinge der boete mogen af korten...”.

Het Echt-Reglement voor Brabandt van 1656 schreef verder voor: „Alle Persoonen van wat qualiteyt, conditie ofte gesontheyt die mogen zijn, de welcke sonder voorgaende wettelycke Trouwe met malkanderen vleeschelijck converseren, sullen als Hoereerders ende die daer en boven in Huijshoudinge ende t’samenwooninge sich bij malkander als Echte Luyden voegen, sullen als Concubinarij ghestraft ende van malkanderen ghestelt worden”.

Zie ook: Bruiloft.