volksdrank, dat op alle feesten gedronken wordt, op gildedagen, teerdagen, kermissen, bruiloften en partijen. In vrijwel elk dorp had men een brouwerij; boeren maakten er hun eigen bier van de mout van haver en hop.
De meeste brouwerijen zijn inmiddels, op het einde van de vorige en begin van deze eeuw, verdwenen; andere werden groot; verschillende werden opgekocht. Er zijn nu nog brouwerijen in Breda, Dommelen, Lieshout, Budel, Tilburg (off. Berkel-Enschot), Oirschot en ’s-Hertogenbosch.Bier was reeds in de oudheid bekend. In de vroege Middeleeuwen, omstreeks 640, was er hier al sprake van bier uit gerst en gierst. In de 9e eeuw kwam het gruitrecht over het algemeen aan de landsheer. Ieder kon nog wel vrij bier brouwen, maar de gruit moest dan van de heer van de heerlijkheid worden betrokken. Eerst omstreeks 1300 is er sprake van hopbier in Brabant. Er waren toen grote hoptuinen in het Land van Heusden.
De hop uit die streek was zeer bekend en gewild. Heusden is eeuwenlang het centrum van de teelt gebleven met bijzondere privileges. Na de eerste wereldoorlog werd de hopteelt daar vrijwel opgeheven. Later werd het in de Langstraat gekweekt ten behoeve van de brouwerijen.
De bierbrouwerij was verspreid over het gehele land. Waren er in 1800 nog circa 700 brouwerijen in Nederland, in 1858 was dat al teruggelopen tot ongeveer 200, waarvan meer dan de helft in Brabant gevestigd was.
In 1625 werd in Breda de grondslag gelegd voor de Drie Hoefijzers, later ook bekend als Breda Bier. In Dommelen werd meer dan 200 jaar geleden in 1744, begonnen met het brouwen van Dommelsch Bier; in Budel is het Budels Bier bekend vanaf 1870; in Oirschot bestaat een oude brouwerij in De Kroon, die al genoemd wordt in de 30er jaren van de 17e eeuw; Bavaria-bier komt van de Lieshoutse brouwerij, waarvan in 1719 al melding wordt gemaakt. In 1885 werd tussen Tilburg en Berkel-Enschot met het brouwen van bier van brouwerij De Schaapskooi door de Trappisten begonnen, later ook met Trappist en met La Trappe als bovengistings bier.
De vestigingen van Heineken in ’s-Hertogenbosch en van eerst Oranjeboom en vervolgens van de Skol-brouwerijen in Helmond die tot in 1981 in bedrijf was, zijn van latere tijd.
Bron: Het Land van de Brabanders; info. brouwerijen.
