Plattelandsgemeente ten oosten van Helmond, groot 6631 ha, met circa 7400 inwoners (1982), begrensd door de gemeenten Deurne, Helmond, Aarle-Rixtel, Gemert, Oploo en Venray.
Met de kerkdorpen Milheeze en Rips ontwikkelde deze agrarische gemeente zich gestaag. Een grootscheepse ontwikkelingsaanpak in de jaren twintig van deze eeuw (in Rips) verhinderde een samenvoeging met de gemeente Deurne.
Gemeentewapen: 1817: In blauw het beeld van een bisschop van goud met in de rechterhand een rozenkrans en in de linkerhand een staf, alles van goud.
Geschiedenis: Bakel, werd oorspronkelijk genoemd Baplaos, dat wil zeggen verhoogde plaats bij een bos. Met name St.Willibrordus, die in het wapen staat afgebeeld, is als vroeg kerkelijk heer nauw verbonden geweest met Bakel. Al in 715 wordt deze prediker van het christendom in verband gebracht met Bakel en nogmaals in het jaar 721, dan is er zelfs sprake van een kerk. Bakel wordt als het oudste Peeldorp beschouwd.
Tjongerculturen (10.000-9000 v.Chr.) werden in deze gemeente op de Peelhorst aangetroffen (pijlpunten, schrapers).
Tot in de 16e eeuw was Bakel een heerlijkheid, daarna werd het hertogs- en sedert 1648 statendorp. Belangrijk voor Bakel was de uitgifte van de gemene gronden in 1326. Speciaal kan de gezamenlijke uitgifte van de Peelgronden onder Bakel door hertog Jan II van Brabant in hetzelfde jaar worden genoemd aan Bakel, Helmond, Aarle en Beek. Dit gezamenlijk gebruik heeft geduurd tot in het jaar 1864. De grenzen door de Peel gaven voortdurend aanleiding tot twisten met de naburige corpora. Vooral de twisten met Venray hebben eeuwenlang geduurd.
Ook een ingrijpen van hogerhand, waardoor in 1716 de definitieve grenzen van de Republiek werden vastgesteld, vermocht niet deze onenigheden te verminderen. Uit die tijd zijn namen overgebleven als Twist- en Vredepeel.
Kerkelijk is Bakel tot in de dertiger jaren van de 15e eeuw verbonden geweest met Deurne en Gemert. De Abdij van Echternach en later de commandeur van Gemert van de Duitse Orde hadden hier het kerkelijk benoemingsrecht. Naast een al in Bakel sedert 721 aanwezige dorpskerk, kreeg Milheeze in 1440 een kapel. Van 1648-1672 gingen de rooms-katholieken met die van Deurne ter kerk op de Grootenberg, grondgebied van Venray, buiten de Republiek gelegen. Rond 1800, toen Bakel ruim 1500 inwoners telde, werd van deze gemeente geschreven: „De neering der ingezetenen bestaat in den landbouw, turf maken, het verkooren van eenigen turf, boter en bee; de teullanden zijn zeer hoog. zandig schraal en mager”.
Met z’n prachtige bossen, heide en zandverstuivingen is de gemeente Bakel en Milheeze een toeristenplaats bij uitstek.
Bakelse pierewiegers en kerkverdouwers, spotnaam voor: mensen uit Bakel, die de kerk eens wilden verplaatsen.
Monumenten: RK kerk in het centrum van Bakel met een basilicaal schip van vier traveeën, na een brand in 1708, in 1721 hersteld, en toren, oorspronkelijk 16e-eeuws. Het schip stamt uit het begin van de 16e eeuw. De toren heeft rijkversneden overhoekse steunberen. De voorzijde van de toren heeft in 1893 een stenen beklamping gekregen. De preekstoel en de biechtstoelen stammen uit de 18e eeuw. De kerk bezit een 15e-eeuws ijzeren tabernakelkastje.
Molens: in Bakel: gesloten standerdmolen uit 1752, genoemd naar St.Willibrordus. In Milheeze: achtkante bovenkruier, bergkorenmolen. uit 1890. Lamentier.
Het pastoriehuis in Empirestijl stamt uit 1767.
RK kerk te Milheeze in 1844-1845 gebouwd op de fundamenten van de St.Antonius-Abtkapel, oorspronkelijk uit 1485; deze kerk werd in 1964 in Bossche School-stijl uitgebreid.
Legende: Toen St.Willibrordus in Bakel kwam zou hij gezegd hebben: „Hic baculum pono = hier plaats ik mijn staf”. Daaraan zou, volgens de legende, het dorp Bakel zijn naam te danken hebben.
De gemeente Bakel en Milheeze is aangesloten bij het streekorgaan Gewest Helmond. Overheidsinstellingen e.d.: Gemeentehuis, St.Wilbertsplein, Bakel; politiepostbureau, Dorpsstraat, Bakel; postkantoor, Viltstraat, Bakel; Waterschap De Aa.
Nutsbedrijven: Gas: Obragas Helmond; water: Waterleidingmaatschappij Oost Brabant te 's-Hertogenbosch; elektriciteit: PNEM.
Onderwijs: kleuterschool en basisschool zowel te Bakel als te Milheeze.
Bron: Gem.best. Bakel en Milheeze.
