De Ver. tot stichting van V.en is opgericht 10.1.1931 te Lwd. Doel: het geven van zedelijk-geestelijke ontwikkeling aan volwassen personen, als grondslag voor vernieuwing der volkscultuur en (sedert 1938) ter versterking der volksgemeenschap.
Sinds 1954 komt dit zelfs vóór ‘vernieuwing der volkscultuur’.In art. 4 werd vastgelegd, dat F.-werk nooit voor bepaalde politieke of kerkelijke doeleinden mocht worden gebruikt, maar van algemeen Nederlandse opzet moest blijven, waaraan 1938 is toegevoegd: ‘en in uitingen en werk cultureel verantwoord moet zijn’. Op de oprichtingsvergadering (onder J. v. d. Wielen) waren o.a. vele prominenten uit landbouwkringen, landbouwhuishoudonderwijs, buurthuiswerk aanwezig. In 1932 is de eerste F. te Allardsoog onder Bakkeveen gesticht (hoofdleiding thans C. Stapel); 1938 Diependaal te Markelo (leider D. H.
Eshuis). Na 1945: Bergen in N.-Holland (leider O. V. L. Guermonprez), Overcinge te Havelte (N. Sangers), Huis te Eerbeek (R.
Lugtmeyer), Oldörp te Uithuizen (M. Gaaikema), Olaertsduyn te Rockanje in Z.-Holland (H. Heringa), terwijl 1946 de eerste V.cursussen gegeven zijn op de Elderschans te Aardenburg in Zeeland en op het streekcentrum Enumaborg in het Groningse Oldambt. Ook de Fr. Folkshegeskoalle (leider H. S.
Doele) zette haar vooroorlogse arbeid voort. Mrt. 1946 werd op het Chateau de Méridon het Franse emigratie- en F.-centrum te Chevreuse (S. & O.) geopend, tot 1.1.1955 o.l.v. mejuffrouw A. Oosterlee, thans van A. Gombert.
Het ledental bedroeg 1.1.1957 10605, van wie in Frl. 1422. Het aantal cursussen der zeven scholen bedroeg in 1956: 416; het aantal cursisten 11600; het aantal mandagen 73441. Gemiddeld bezoeken dus ca. 12000 cursisten gedurende ca. 80000 mandagen de V.en. De totale lasten der scholen waren in 1956 ca. ƒ 800000. Het hoofdkantoor der vereniging is gevestigd op het Allardsoog.
Zie: H. G. W. v. d. Wielen, Gesch., doel en wezen der V.-beweging (Amsterdam 1956).
Volkshogeschool Allardsoog te Bakkeveen werd in 1932 gesticht op grond vlak bij het drieprovinciepunt. De school stond 1932-48 o.l.v. H. G. W. v. d. Wielen, H.
D. de Vries Reilingh, O. V. L. Guermonprez; na 1948 van C. Stapel.
Zij beschikt thans over een gebouwencomplex in drie centra op een terrein van ca. 100 ha. In 1933 ving de F. met het buurthuiswerk aan (thans 400 gezinnen); in 1934 werd de eerste centrale werkplaats voor vakontwikkeling in Nederland (tegelijkertijd met Dordrecht) gesticht; in 1933 kwam de eerste landbouwhuishoudcursus, welke zich tot een school met 250 leerlingen ontwikkelde, evenzo de eerste land-, tuinbouw- en bijencursus, waaruit een lagere landbouwschool met 80 leerlingen groeide; in 1938 volgde het eerste gezinsverzorgstersintemaat. In 1956 bezochten 1742 cursisten gedurende 12386 mandagen de school.
Zie: Repert., 359.
